Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania

Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania to emocjonalna sinusoida, na której potrzeba bliskości miesza się z lękiem przed odrzuceniem. Jeśli czujesz, że każda cisza w relacji wywołuje w Tobie niepokój, a emocje potrafią zmieniać się z euforii w rozpacz w mgnieniu oka – być może właśnie ten styl przywiązania wpływa na Twoje życie. Jakie są jego korzenie? W jaki sposób rzutuje na związki romantyczne i relacje z bliskimi? I co najważniejsze – czy można go zmienić? Odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.

Czym są style przywiązania?

Style przywiązania to wzorce emocjonalne i behawioralne, które kształtują sposób, w jaki nawiązujemy i utrzymujemy relacje z innymi ludźmi. Teoria przywiązania, opracowana przez Johna Bowlby’ego, podkreśla, że nasze pierwsze doświadczenia w relacjach z głównymi opiekunami w dzieciństwie mają kluczowy wpływ na to, jak w dorosłym życiu budujemy więzi emocjonalne.

Mary Ainsworth, kontynuując badania Bowlby’ego, zidentyfikowała trzy główne style przywiązania:

• Bezpieczny styl przywiązania – charakteryzujący się zaufaniem, stabilnością emocjonalną i zdolnością do budowania zdrowych relacji.
• Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania – cechujący się silną potrzebą bliskości, ale także lękiem przed odrzuceniem i zmiennością emocjonalną.
• Unikający styl przywiązania – objawiający się potrzebą niezależności, dystansem emocjonalnym oraz trudnością w okazywaniu uczuć.

Późniejsze badania Mary Main i Judith Solomon doprowadziły do zidentyfikowania czwartego stylu przywiązania:

• Zdezorganizowany styl przywiązania – najbardziej chaotyczny styl, który łączy w sobie elementy lęku, unikania i nieprzewidywalności w relacjach.

Jak kształtuje się lękowo-ambiwalentny styl przywiązania?

Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania powstaje w wyniku niespójnych sygnałów otrzymywanych przez dziecko od opiekunów. Może to wynikać z sytuacji, w których:

• Opiekun jest czasami czuły i dostępny, a innym razem niedostępny emocjonalnie lub obojętny,
• Dziecko nie ma pewności, czy jego potrzeby emocjonalne zostaną zaspokojone,
• Opiekun okazuje miłość warunkową, np. wtedy, gdy dziecko spełnia określone oczekiwania,
• W rodzinie panuje atmosfera zmienności nastrojów i braku stabilności emocjonalnej.

Dziecko w takiej sytuacji uczy się, że bliskość może być źródłem zarówno komfortu, jak i bólu, co prowadzi do ambiwalentnych reakcji na relacje z innymi.

Czym charakteryzuje się lękowo-ambiwalentny styl przywiązania?

Osoby z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania często:

• Odczuwają silną potrzebę bliskości i stałego potwierdzenia miłości ze strony partnera,
• Mają tendencję do nadmiernego analizowania relacji i szukania ukrytych znaczeń w zachowaniach innych osób,
• Często obawiają się odrzucenia i porzucenia,
• Reagują nadmiernie emocjonalnie na sytuacje, które mogą świadczyć o oddaleniu się partnera,
• Mogą przejawiać zachowania kontrolujące, aby zapewnić sobie bliskość i poczucie bezpieczeństwa,
• Często zmagają się z niską samooceną i szukają potwierdzenia swojej wartości w oczach innych.

Jak lękowo-ambiwalentny styl przywiązania wpływa na relacje romantyczne?

W związkach osoby z tym stylem przywiązania mogą:

• Doświadczać silnych wahań emocjonalnych – od euforii do rozpaczy w krótkim czasie,
• Przejawiać skłonność do zazdrości i obaw o lojalność partnera,
• Mieć trudności z zaufaniem drugiej osobie, mimo silnej potrzeby bliskości,
• Przeważnie odczuwać lęk przed samotnością, co może prowadzić do trwania w niezdrowych relacjach,
• Reagować impulsywnie na sytuacje budzące niepewność, np. nagłym wycofaniem się lub próbą nadmiernego zbliżenia.

Jak radzić sobie z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania?

Choć lękowo-ambiwalentny styl przywiązania może powodować trudności, istnieją skuteczne metody pracy nad nim. Oto kilka pomocnych strategii:

• Świadomość własnych wzorców Pierwszym krokiem jest uświadomienie sobie, jak lękowo-ambiwalentny styl przywiązania wpływa na nasze relacje. Warto przyjrzeć się swoim reakcjom emocjonalnym, szczególnie w sytuacjach, które wywołują lęk przed odrzuceniem lub potrzebę nadmiernej bliskości. Pomocne może być prowadzenie dziennika emocji, w którym zapisujemy swoje uczucia, myśli oraz sytuacje, które je wywołały.
• Praca nad regulacją emocji Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania często wiąże się z intensywnymi emocjami. Nauka technik regulacji emocji, takich jak ćwiczenia oddechowe, techniki ugruntowania czy praca z uważnością (mindfulness), może pomóc w zachowaniu spokoju w trudnych sytuacjach. Regularne stosowanie takich metod pozwala na stopniowe zwiększenie kontroli nad reakcjami emocjonalnymi.
• Terapia indywidualna Praca z terapeutą może być kluczowa w zrozumieniu korzeni lękowo-ambiwalentnego stylu przywiązania. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia schematów czy terapia oparta na mentalizacji (MBT) mogą pomóc w przepracowaniu trudnych doświadczeń z dzieciństwa i nauce zdrowszych schematów relacyjnych. Terapeuta może również pomóc w budowaniu bardziej realistycznego obrazu siebie oraz wzmocnieniu samooceny.
• Budowanie bezpiecznych relacji Otaczanie się ludźmi, którzy są stabilni emocjonalnie, przewidywalni i wspierający, może pomóc w nauce budowania zdrowych więzi. W relacjach tych warto praktykować otwartą komunikację, mówienie o swoich potrzebach i uczuciach oraz wyrażanie granic. Bezpieczne relacje mogą być swego rodzaju „treningiem” w budowaniu zaufania i poczucia bezpieczeństwa.
• Praktykowanie technik relaksacyjnych i mindfulness Mindfulness, czyli uważność, pozwala na lepsze zrozumienie własnych emocji i reakcji, a także na akceptację tego, co się dzieje „tu i teraz”. Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy ćwiczenia oddechowe, pomagają obniżyć poziom stresu, co jest szczególnie ważne dla osób z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania, które często doświadczają wysokiego poziomu napięcia emocjonalnego.

Czy można zmienić lękowo-ambiwalentny styl przywiązania?

Mimo że styl przywiązania kształtuje się w dzieciństwie, możliwe jest jego przepracowanie. Terapia, praca nad samooceną oraz nauka nowych sposobów reagowania w relacjach mogą pomóc w osiągnięciu bardziej bezpiecznego stylu przywiązania. Regularna praca nad sobą, otwartość na zmiany oraz cierpliwość w stosunku do siebie mogą przynieść znaczącą poprawę w relacjach międzyludzkich i zwiększyć poczucie własnej wartości.

Bezpłatna konsultacja

Jeśli czujesz, że lękowo-ambiwalentny styl przywiązania wpływa na Twoje życie i relacje, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy. Oferujemy bezpłatną konsultację, podczas której możesz porozmawiać z doświadczonym specjalistą i dowiedzieć się, jakie kroki podjąć, aby poprawić swoje relacje i zwiększyć poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego. Skontaktuj się z nami już dziś, aby umówić się na spotkanie.

Bibliografia

• Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. Basic Books.
• Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of Attachment: A Psychological Study of the Strange Situation. Lawrence Erlbaum Associates.
• Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007). Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change. Guilford Press.
• Cassidy, J., & Shaver, P. R. (2016). Handbook of Attachment: Theory, Research, and Clinical Applications. Guilford Press.