Dopalacze to szczególna odmiana narkotyków, od kilku lat niestety bardzo popularna w Polsce, głównie wśród młodzieży. Dopalacze to substancje psychoaktywne, często wpływające na zmianę w sposobie postrzegania i zachowania. Są szczególnie niebezpiecznym zagrożeniem, ponieważ ich skład różni się od siebie i nie można określić, jaka substancja znajduje się w danym narkotyku. Skład dopalaczy bazuje zwykle na roślinnych składnikach, takich jak wyciągi z grzybów i ziół, jak i na syntetycznych mieszankach, których działanie przypomina bardzo wpływ znanych już narkotyków, takich jak marihuana, kokaina czy też amfetamina. Jednakże, mimo ułatwionej dostępności (do niedawna były legalnie dostępne) w porównaniu ze „standardowymi” narkotykami, są one równie niebezpieczne. Niektórzy specjaliści twierdzą, że skutki ich zażywania są nawet bardziej groźne, ze względu na ich nieznane działanie i brak przewidywalności co do reakcji organizmu na konkretną mieszankę.
Przyczyny
Tak jak w przypadku znanych do tej pory narkotyków, nie można wskazać jednoznacznej przyczyny tego, dlaczego niektórzy uzależniają się od dopalaczy szybciej niż inni. Czynniki biologiczne, genetyczne, a także w głównej mierze presja społeczna wpływają na sięganie po dopalacze. Dopalacze są szczególnie modne w grupie nastolatków- głownie z racji na ich dotychczasową bardzo łatwą możliwość zdobycia. Presja rówieśników, zachęcanie do sięgania po nieznane substancje, brak asertywności i pewności siebie wpływają na decyzję o spróbowaniu oraz kontynuacji zażywania zarówno dopalaczy, jak i narkotyków.
Dopalacze – Objawy uzależnienia
Dopalacze w większości mają w składzie mieszankę dwóch składników – benzylopiperazyny i pentylidolu. Jej działanie jest zbliżone do działania amfetaminy, jest odurzające, pobudzające, a czasem także halucynogenne. Jednakże, specjaliści ocenili, że w dopalaczach może znajdować się nawet kilkanaście tysięcy różnych substancji. Większość substancji w dopalaczach o niezbadanym dotąd wpływie na zdrowie i życie człowieka. Nigdy nie ma także pewności, czy nie dojdzie do zatrucia dopalaczami po ich zażyciu. Zatrucie objawia się: nudnościami, wymiotami, kołataniem serca, podwyższonym ciśnieniem krwi, biegunką, halucynacjami, omamami, problemami z koncentracją, zwiększonym poczuciem lęku. Część z tych objawów może w konsekwencji prowadzić do podejmowania zachowania agresywnego, działań autodestrukcyjnych, a nawet prób samobójczych. Objawy uzależnienia są takie same jak w przypadku narkotyków. Na przykład osoba uzależniona krąży myślami wokół substancji, czuje potrzebę zażycia kolejnej dawki. Często odseparowuje się od bliskich, odcina emocjonalnie od przychylnych sobie osób. Uzależnienie jest związane zarówno z samą substancją, jak i z tym, w jaki sposób osoba zażywająca czuje się po niej. Dopalacze stają się najważniejszą częścią życia osoby uzależnionej, co w konsekwencji prowadzi do odsunięcia na dalszy plan innych sfer życia.
Najczęściej występujące objawy to:
- bardzo silna potrzeba zażycia kolejnej dawki substancji
- zaniedbywanie siebie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne
- objawy zatrucia, takie jak nudności, bóle głowy, drgawki, problemy z oddychaniem, stany lękowe
Leczenie
Leczenie uzależnienia od dopalaczy przebiega w podobny sposób jak w przypadku narkotyków. Młody człowiek nie zdaje sobie sprawy, jak wielkie mogą być konsekwencje zażywania dopalaczy, a także jak trudno jest pokonać nałóg. Czasem pierwszym wymaganym etapem podejmowanym przy leczeniu jest detoksykacja, czyli odtrucie organizmu z niebezpiecznej substancji. Czasem zdarza się, że uzależnienie jest tak silne, że jest też leczenie farmakologiczne. Cała terapia również powinna zostać dobrana indywidualnie, w zależności od rodzaju substancji, okresu jej przyjmowania oraz stadium uzależnienia. . Zwykle specjaliści bazują na terapiach opracowanych dla osób uzależnionych od alkoholu lub narkotyków, gdyż mechanizm uzależnienia jest bardzo podobny. Dobre efekty w leczeniu przynosi terapia grupowa, a także psychoterapia poznawczo- behawioralna.