Uzależnienie od palenia papierosów nazywane jest inaczej nikotynizmem. Choć z pozoru palenie papierosów wydaje się nieszkodliwe, to w rzeczywistości jest do nałóg prowadzący do pojawienia się i rozwoju wielu poważnych chorób, których konsekwencją może być śmierć. Na czym polega uzależnienie od papierosów? Z jakimi negatywnymi skutkami palenia muszą liczyć się osoby palące? Jak leczyć uzależnienie od nikotyny?
Spis treści
Uzależnienie od papierosów
Uzależnienie od papierosów tak naprawdę jest uzależnieniem od skutków przyjmowania nikotyny, zawartej w papierosach. Dużą szkodliwość mają natomiast substancje dodawane do papierosów podczas ich produkcji (substancje rakotwórcze). Rzucanie palenia wiąże się z wieloma trudnościami i wymaga dużej samodyscypliny, jak w przypadku każdego innego nałogu. Nikotyna zmienia balans pomiędzy dwoma hormonami, dopaminą i noradrenaliną, w organizmie człowieka. Kiedy przyjęcie nikotyny wpływa ich poziom, nastrój i koncentracja również ulegają zmianie. Wielu palaczy odczuwa z tego powodu przyjemność. Kiedy wdycha się (inhaluje) nikotynę, natychmiastowo trafia ona do mózgu, gdzie produkuje się poczucie przyjemności i redukuje stres oraz lęk. Im częściej się to robi, tym trudniej będzie później uzyskać ten stan bez substancji uzależniającej, dlatego większości palaczy tak bardzo tego brakuje. Jednakże jest to złudne uczucie- udowodnione jest, że nikotyna ma tak naprawdę działanie pobudzające dla organizmu, a nie uspokajające.
Uzależnienie od nikotyny – Przyczyny
Przyczyny uzależnienia od papierosów dzielą się na wiele różnych aspektów. Istotnym czynnikiem wydaje się genetyka. Receptory w mózgu osób, których rodzice byli palaczami, mogą intensywniej reagować na oddziaływanie nikotyny zaaplikowanej do organizmu. Przez co te osoby łatwiej się od niej uzależnią. Wpływ środowiska, zarówno domowego, jak i rówieśniczego, odgrywa kluczową rolę w procesie uzależnienia. Dzieci rodziców, którzy sami byli palaczami, znacznie częściej sami sięgają po papierosy. Tak samo oddziałuje wpływ kolegów oraz przekaz społeczny. Jeśli w telewizji, w reklamach oraz innych środkach medialnych promowane jest palenie papierosów, zachęca to młodych ludzi do sięgania po nikotynę. Zwykle to właśnie młodzi ludzie rozpoczynają swoją „przygodę” z paleniem papierosów. Im młodsza osoba rozpoczyna palenie, tym większa szansa, że stanie się uzależnionym jako dorosły. Ludzie cierpiący na depresję, schizofrenię, zespół stresu pourazowego chętniej sięgają po tę używkę. Także osoby, które nadużywają alkoholu lub innych narkotyków, chętniej dodatkowo sięgają po papierosy.
Uzależnienie od nikotyny – objawy
Niektórzy ludzie już po bardzo krótkiej ekspozycji na nikotynę, mogą się od niej uzależnić. Objawy uzależnienia to przede wszystkim trudność w zaprzestaniu dalszego palenia. Jeśli podejmowane były próby rzucenia palenia, jednak kończyły się one bez powodzenia, osoba może być już uzależniona. Także symptomy odstawienia przy próbach zerwania z nałogiem potwierdzają jego istnienie. Jeśli przy podejmowaniu takich akcji, pojawiają się symptomy fizyczne oraz zmiany nastroju, takie jak lęk, zwiększony apetyt, irytacja, trudności z koncentracją, smutek, frustracja, złość, bezsenność, a także zatwardzenie lub biegunka, oznacza to, że osoba jest już uzależniona od nikotyny.
Objawem uzależnienia od nikotyny jest także kontynuacja palenia, mimo wskazań zdrowotnych, takich jak występująca już choroba płuc lub serca. Mniejsza chęć do przebywania z osobami z rodziny lub z grona przyjaciół, którzy nie palą, a także unikanie miejsc, w których palenie jest niedozwolone, również wskazuje na silne uzależnienie od nikotyny.
Najczęściej występujące objawy to:
– trudność w podjęciu decyzji o niepaleniu i trzymaniu się jej
– symptomy odstawienia przy próbie rzucenia nałogu
– unikanie miejsc dla niepalących
– kontynuacja palenia mimo przesłanek zdrowotnych
Próba rzucenia palenia przez osobę uzależnioną prowadzi do pojawienia się zespołu abstynencyjnego. Nieprzyjemne objawy odstawienia substancji uzależniającej, w tym wypadku nikotyny to:
- głód psychiczny
- rozdrażnienie, irytacja
- złość, problemy z koncentracją
- pogorszenie się nastroju, brak energii, ospałość
- wzrost masy ciała, zaparcia
- kurcze mięśni, kaszel
- nadpotliwość, frustracja
- niski puls
Skutki palenia
Jak wspomniano we wstępie do tego artykułu, palacz musi zdawać sobie sprawę z pojawienia się negatywnych skutków długotrwałego palenia tytoniu. Nikotyna uzależnia nie tylko fizycznie, ale również psychicznie. Palenie papierosów dostarcza palaczowi ukojenie, rozluźnienie, uczucie trzeźwości umysłu oraz polepszenie koncentracji. Dzieje się tak ze względu na bezpośredni wpływ na hormony w naszym mózgu – dopaminę i noradrenalinę. Długotrwałe wdychanie substancji smolistych oraz tlenku i dwutlenku węgla, ma o wiele bardziej dalekosiężne skutki. Do czego konkretnie prowadzi uzależnienie i długotrwałe palenie papierosów? Poniżej znajduje się lista czynników, które grożą palaczowi.
- Zapalenie płuc
- Zapalenie oskrzeli
- POCHP (przewlekła obturacyjna choroba płuc)
- Astma, rozedma płuc
- Choroba wieńcowa
- Zawał mięśnia sercowego
- Miażdżyca
- Zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej oka
- Choroba Burgera
- Choroby nowotworowe (rak szyjki macicy, prącia, trzustki, żołądka, warg, gardła, przełyku itd.)
- Cukrzyca
- Choroba wrzodowa
- Zaburzenia erekcji, niepłodność
Palenie nikotyny jest ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia palacza, ale nie tylko. Palenie papierosów w niezwykle negatywny sposób wpływa na osoby pozostające w otoczeniu palacza, nazywamy je – biernymi palaczami. Bierny palacz, który często narażony jest na wdychanie dymu papierosowego, może skarżyć się na:
- zapalenie spojówek
- zapalenie błony śluzowej nosa oraz gardła
- bóle głowy oraz nudności
Rzucanie palenia – Leczenie
Leczenie uzależnienia od nikotyny jest długotrwałym procesem. Wymaga przede wszystkim zaangażowania ze strony pacjenta. Sukces podejmowanego leczenia zależy od chęci osoby uzależnionej. Proces powrotu do zdrowia jest decyzją na całe życie. Nie ma „drogi na skróty”, codziennie podejmowana decyzja odnośnie zaprzestania palenia musi wynikać z woli osoby uzależnionej. Uzależnienie jest chorobą, która ma charakter przewlekły, a także nawracający. Wielokrotnie zdarza się, że osoby uzależnione potrafią na dłuższy okres czasu powstrzymać się od palenia, by nawet po kilku latach znów przegrać walkę z nałogiem. Wspomagający w procesie leczenia może być udział w grupowych zajęciach, wspierających w wychodzeniu z nałogu. Także udział w psychoterapii, szczególnie poznawczo-behawioralnej, może pomóc odnaleźć w sobie chęci i motywację do działania w kwestii rzucania palenia, a także do wytrwania w tej decyzji.
Jak leczyć uzależnienie od nikotyny?
Leczenie uzależnienia od nikotyny jest procesem ciężkim dla palacza i długotrwałym. Pomocne jest stosowanie farmakoterapii oraz korzystanie ze wsparcia psychologicznego. Co palacz może jeszcze zrobić, aby myśl zapalenia kolejnego papierosa nie przejmowała bezustannie jego myśli? Poniżej umieściliśmy kilka praktycznych wskazówek, których zastosowanie z całą pewnością pomoże w walce z rzuceniem palenia.
- Częściej niż zwykle przebywaj w miejscach, w których palenie tytoniu jest niedozwolone
- Zrób listę, na której wypiszesz wszystkie plusy, jakie wiążą się z rzuceniem tego nałogu. Zaglądaj do niej, w chwilach gdy przyjdzie wzmożona ochota zapalenia papierosa
- Wypijaj duże ilości wody niegazowanej w ciągu dnia oraz soków, prowadź zdrową dietę
- Zastanów się w jakich sytuacjach najczęściej pojawia się ochota, aby sięgnąć po papierosa i ich unikaj, lub znacząco ogranicz. Może się to wiązać np. ze spożywaniem alkoholu
- Pomyśl, czym możesz zająć swoje ręce. Może kostka Rubika?
- Oszczędzaj pieniądze, które nie zostały wydane na papierosy. Przeznacz je na zakup czegoś tylko dla siebie. Niech to będzie swego rodzaju nagroda, za wytrwałość w postanowieniu
- Staraj się spędzać czas na świeżym powietrzu
- Angażuj się w uprawianie sportu oraz różnego rodzaju aktywność fizyczną. Pomoże to w redukcji stresu, co bezpośrednio wpłynie na zmniejszenie chęci sięgnięcia po papierosa
- Wysypiaj się i unikaj przemęczania organizmu
- Podziel się informacją o podjętym wyzwaniu z rodziną i znajomymi. Poproś, by wspierali cię w zmierzeniu się z nałogiem. Możesz np. poprosić, by w twoim towarzystwie nie sięgali po papierosy
To tylko kilka sugestii, które możesz wykorzystać w walce z rzuceniem palenia tytoniu. Papierosy nie tylko niszczą nasz organizm i zdrowie, ale mogą realnie wpłynąć na skrócenie naszego życia. Każdy moment na podjęcie decyzji o rzuceniu palenia jest dobry. Uwolnij się z sideł nałogu i nie pozwól na to, by palenie papierosów stało się nałogiem, z którym nie potrafisz wygrać.
Wsparcie psychologiczne w rzucaniu palenia
Palenie papierosów uzależnia nie tylko fizycznie, ale również psychicznie. Właśnie dlatego wsparcie psychologiczne wrzucaniu palenia jest tak niezwykle ważne. Pomoc psychologiczna ma przede wszystkim działanie motywujące. Podczas pracy z psychoterapeutą palacz będzie mógł ustalić swoje priorytety oraz poddać analizie argumenty, jakie przemawiają za rzuceniem palenia. Pomoc psychologa jest niezwykle ważna w momentach kryzysowych oraz powrocie do nałogu.
Podczas pracy terapeutycznej pacjent uczy się, jak eliminować zachowania, które weszły palaczowi w nawyk. Aby do tego doszło, konieczna jest analiza mechanizmu powstawania nawyku. Plan zmiany złych nawyków można opracować w oparciu o zasady terapii poznawczo behawioralnej. Podczas takiej terapii pacjent staje się bardziej świadomy swoich zachowań oraz ich przyczyn, przez co w skuteczny sposób może się kontrolować.
Pomoc bliskich, determinacja w dążeniu do celu, farmakoterapia oraz pomoc psychologiczna, pomoże w skuteczny sposób uporać się z nałogiem, jakim jest palenie tytoniu. Działanie w taki kompleksowy sposób znacznie zwiększa szanse na skuteczne rzucenie palenia. Palenie tytoniu szkodzi nie tylko palaczowi, ale również osobom znajdującym się w jego najbliższym otoczeniu. Nie zwlekaj, lecz podejmij walkę z paleniem już dziś!
W placówkach Psycho Care pracują doświadczeni psychoterapeuci, którzy pomagają palaczom uporać się z nałogiem. Zachęcamy do umówienia wizyty online poprzez stronę www lub mailowo bądź telefonicznie.