Hipersomnia to zaburzenie snu, które objawia się zwiększoną sennością i zapotrzebowaniem na sen, w porównaniu z regularnym funkcjonowaniem. Jest odwrotnością bezsenności. Może to oznaczać zarówno zwiększoną senność w ciągu dnia, jak i wydłużony czas spędzony na spaniu. Osoba cierpiąca na hipersomnię ma trudności w podtrzymaniu swojego stanu obudzenia. W zależności od stopnia zaawansowania zaburzenia, człowiek chorujący na hipersomnię może zasnąć np. w trakcie pracy lub jazdy autem. W wyniku hipersomnii możne również doświadczać szeregu innych związanych ze snem problemów, takich jak utrata energii oraz kłopoty z koncentracją. Leczenie hipersomnii jest możliwe- warto szukać pomocy u specjalistów.
Hipersomnia- co ją powoduje?
Trudno określić jednoznaczną przyczynę, co może powodować hipersomnię, jednakże naukowcy wyróżniają kilka potencjalnych czynników. Hipersomnia może być połączona z występowaniem innego zaburzenia snu, np. narkolepsji. Także niewystarczająca ilość jakościowego snu w nocy, otyłość, nadużywanie alkoholu i narkotyków lub problemy neurologiczne mogą powodować hipersomnię. Jako dodatkowy czynnik związany z większym prawdopodobieństwem wskazywane jest także genetyczne uwarunkowanie. Oznacza to, że jeśli ktoś z bliskich cierpiał na to zaburzenie, szanse na nasze zachorowanie również rosną.
Istotną kwestię stanowi także występowanie innych zaburzeń psychicznych- szczególnie depresja jest potencjalnie silnym czynnikiem wyzwalającym możliwość wystąpienia hipersomnii.
Szybki, stresujący tryb życia, bycie w stałej gotowości do akcji i praca w pędzie z pewnością przyczyniają się do znacznego wzrostu zachorowania na hipersomnię wśród ludzi. Brak odpowiedniej higieny pracy, nieodpowiednie formy odpoczynku (np. oglądanie telewizji i przeglądanie telefonu zamiast spaceru na świeżym powietrzu) są czynnikami, które wspierają rozwój zaburzeń snu. Jednakże leczenie hipersomnii może wymagać kuracji, która będzie wymagała więcej, niż tylko zmiana nieodpowiednich nawyków.
Diagnozowanie hipersomnia
Jeśli niepokoi Cię Twoja nadmierna senność w ciągu dnia, a wykluczone zostały czynniki fizjologiczne, które mogłyby do tego doprowadzać, warto zwrócić się o pomoc do psychologa. Będzie on w stanie, na podstawie szczegółowego wywiadu, ocenić, czy problem wynika z natury psychologicznej, a także doradzić, w jaki sposób zminimalizować te objawy, a także sprawdzić, co może być ich przyczyną. Wsparcie psychologiczne ma nieocenioną wartość w przypadku leczenia hipersomnii.
Zwykle przy diagnozowaniu takiego rodzaju zaburzenia jest wykorzystywana tzw. skala senności Epworth. Wymaga ona określenia przez badanego, jak wysokie jest jego prawdopodobieństwo zaśnięcia w różnych sytuacjach życia codziennego, m.in. w czasie:
– Oglądania telewizji lub czytania
– Przebywania w miejscu publicznym (praca, kino, spotkanie)
– jazdy jako pasażer auta
– podczas postoju na światłach jako kierowca
Hipersomnia można rozpoznać a po dużych trudnościach przy wybudzaniu się ze snu, a także w związku ze stałym uczuciem zmęczenia.
Można wymienić takie wiele objawów mniej oczywistych, które również będą wskazywać na występowanie hipersomnii, są to m.in.:
– trudności w zapamiętywaniu i koncentracji
– ciągłe poczucie lęku oraz niepokoju,
– podirytowanie z powodu mało istotnych spraw
– spowolniona mowa
– niski poziom energii
– utrudnione funkcjonowanie w środowisku rodzinnym, zawodowym i społecznym
Jeśli wywiad wskaże umiarkowane problemy ze snem, możliwa będzie próba leczenia w sposób niefarmakologiczny, jednak w przypadku silnych zaburzeń, leczenie farmakologiczne jest koniecznością.
Leczenie hipersomnii
W jaki sposób przebiega leczenie hypersomnii? Pierwszy etap, o ile objawy nie są bardzo niepokojące, zwykle odbywa się bez włączania środków farmakologicznych.
Uregulowanie trybu nocnego, wydłużanie czasu spania w nocy i robienie krótszych drzemek w ciągu dnia mogą unormować i przyzwyczaić organizm do rutyny. Jednakże, jeśli te metody nie zadziałają, konieczne jest włączenie leków przepisywanych przez lekarza psychiatrę (lub lekarza pierwszego kontaktu). Mają one wysoką skuteczność w leczeniu hipersomnii. Wiele osób cierpiących na zaburzenia snu, w tym także hipersomnię, podkreśla, że dopiero zmiana stylu życia, zwolnienie tempa w pracy i skupienie się na swoim zdrowiu psychicznym pomogło im w powrocie do zdrowia. Leczenie hipersomnii nie jest łatwe, jednak możliwa jest skuteczna i trwała terapia. Warto sięgać po dostępne wsparcie psychologiczne, a następnie psychiatryczne, by móc na nowo cieszyć się ze swojego życia oraz korzystać z jakościowego snu.