Pacjenci często zadają nam pytanie: jak pozbyć się stresu? Stres towarzyszy ludziom w bardzo wielu sytuacjach. Jest bowiem naturalną reakcją adaptacyjną na rozmaite bodźce, niekoniecznie negatywne. Pojawia się wówczas, gdy należy podjąć niestandardowe działania lub odnaleźć się w nowej, trudnej sytuacji. Stres to mobilizacja wszystkich sił organizmu, która ma służyć sprostaniu takim nietypowym okolicznościom. Zwiększa wydolność fizyczną, podnosi zdolność koncentracji, niweluje uczucie zmęczenia, dzięki czemu łatwiej uchronić się przed niebezpieczeństwem czy zrealizować dużą liczbę zadań w krótkim czasie. Stres sam w sobie nie jest niepożądanym zjawiskiem. Współczesny świat jednak zmusza do nieustannej gotowości radzenia sobie z nowymi wyzwaniami i bombarduje niezliczoną ilością bodźców. Wiąże się to z permanentnym zaburzeniem równowagi funkcjonalnej organizmu, co jest niekorzystne dla zdrowia – tak fizycznego, jak i psychicznego. Dlatego, choć stres bywa potrzebny i nie sposób się go całkiem pozbyć, trzeba nauczyć się nim prawidłowo zarządzać.

Czym jest stres i jakie może mieć konsekwencje? Jak pozbyć się stresu?

Aby lepiej radzić sobie ze stresem, trzeba poznać mechanizm jego działania. Nagły, silny stres wywołuje takie fizyczne objawy, jak przyspieszona praca serca i oddechu, wzrost ciśnienia krwi i poziomu glukozy, zwiększona potliwość, wzmożone napięcie mięśni, wyostrzenie zmysłów. Dzięki takiej reakcji ludzie pierwotni gotowi byli do walki lub ucieczki w obliczu śmiertelnego niebezpieczeństwa. Dziś człowiek staje przed innymi wyzwaniami, ale jego organizm wciąż reaguje w taki sposób, jakby stał oko w oko z dzikim zwierzęciem. Stresory, z jakimi się mierzy, nieczęsto stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia, za to działają długotrwale. W praktyce okazują się równie niebezpieczna dla zdrowia i życia, jak spotkanie z czworonożnym postrachem puszczy, tyle że wyniszczają stopniowo i przez długi czas niezauważalnie.

Przewlekły stres prowadzi początkowo do takich dolegliwości, jak bóle głowy, kręgosłupa, niestrawność, zaparcia lub biegunki, zaburzenia snu i libido. Z czasem u osoby pozostającej w ciągłym napięciu pojawiają się częste infekcje związane ze spadkiem odporności, dochodzi do pogorszenia się stanu skóry, włosów i paznokci. Rozwinąć się mogą także choroby sercowo-naczyniowe, wrzody żołądka i dwunastnicy, cukrzyca typu II, poważne zaburzenia hormonalne, a nawet nowotwory. Przewlekły stres nie pozostaje bez wpływu na zdrowie psychiczne. Na dłuższą metę obniża zdolności poznawcze, powoduje drażliwość, depresję czy stany lękowe. 

Jak zmienić sytuację powodującą stres? 

Osoby żyjące w permanentnym napięciu nie wiedzą przede wszystkim, jak radzić sobie ze stresem w pracy czy w szkole. Nie da się bowiem uciec od obowiązków związanych z tą częścią życia. Można jednak zmodyfikować ją tak, by wywoływała jak najmniej negatywnych emocji.

Aby zredukować stres związany z codziennymi obowiązkami, trzeba dobrze zorganizować sobie pracę. Z trudnymi sytuacjami łatwiej poradzić sobie, działając według planu, w którym, obok racjonalnie ułożonej listy zadań, jest miejsce na odpoczynek. Dobra organizacja pracy opiera się także na wygodnych nawykach, które skracają jej czas (np. odkładanie wszystkiego na miejsce). Podczas wszelkich aktywności – w tym zawodowej – najlepiej unikać robienia kilku rzeczy na raz. W praktyce nie zwiększa to bowiem efektywności działań, a powoduje dodatkowe napięcie. Warto także dać sobie prawo do niedoskonałości – przy dużej liczbie obowiązków nie zawsze można zrobić wszystko perfekcyjnie.

Ze stresem w pracy łatwiej poradzić sobie w obliczu realistycznych celów. Jednym z głównych błędów jest branie na siebie zbyt dużej liczby obowiązków lub podejmowanie wyzwań nieadekwatnych do własnych kompetencji. Takie sytuacje sprawiają, że stoi się w obliczu nieuchronnej porażki, czyli jednego z najsilniejszych stresorów. Dobrze jest zatem zastanowić się nad zmianą pracy na lepiej dostosowaną do własnych możliwości, dającą więcej satysfakcji i perspektyw rozwoju. Niezależnie od sytuacji warto też wzmocnić wiarę w siebie, pracować nad swoją asertywnością, umiejętnością wyrażania własnych potrzeb i emocji, w czym pomóc może fachowa literatura lub psychoterapia.

Jak pozbyć się stresu, zmieniając stosunek do trudnych sytuacji? 

Nie każdą stresującą sytuację można zmodyfikować tak, by dostosować ją lepiej do swoich możliwości i potrzeb. Zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym na wiele spraw nie ma się wpływu lub trzeba pogodzić się z nimi w imię pewnych korzyści. Wówczas jednak można zredukować swoje napięcie, zmieniając stosunek do stresogennych bodźców.

Ze stresem łatwiej radzić sobie, jeśli ma się dystans do codziennych spraw. Pomocne jest przy tym ustalenie swojej listy priorytetów. Takie problemy, jak powodzenie realizacji zawodowego projektu czy sympatia znajomych z firmy, nie powinny znajdować się na niej wysoko. Praca jest ważną częścią życia, ale w każdej chwili może się zdarzyć, że z jakichś przyczyn zmieni się ją na inną i wyżej wymienione kłopoty całkowicie stracą na znaczeniu. Pamiętając o tym, łatwiej nie stresować się tak ulotnymi sprawami.

Kolejną kwestią jest zasada tak zwanej samospełniającej się przepowiedni. Istnieje wiele dowodów na to, że negatywne myślenie często skutkuje niepożądanymi wydarzeniami, podczas gdy wiara w pozytywny rozwój wydarzeń zdecydowanie się do niego nie przyczynia. W tej sytuacji warto pracować nad treścią swoich myśli. „Przeprogramowanie” ich na oczekiwanie sukcesu nie tylko zwiększa prawdopodobieństwo dobrych rezultatów, ale też zdecydowanie redukuje stres.

W obliczu nieuchronnych problemów dobrze jest także nauczyć się myśleć o nich jak o wyzwaniach – okazji do zdobycia wiedzy, nowych doświadczeń, wzmocnienia odporności na przeciwności losu. Taki stosunek do rzeczywistości pozwala zredukować lęk, dodaje energii do działania. 

Techniki radzenia sobie ze stresem 

Niezawodnym sposobem na radzenie sobie ze stresem jest umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami. Redukcji nieuniknionych napięć w znacznej mierze służy zdrowy tryb życia – prawidłowo zbilansowana dieta, unikanie używek, regularny, odpowiednio długi sen. Niezbędnym elementem planu dnia powinna być umiarkowana aktywność fizyczna, najlepiej na świeżym powietrzu. Ruch nie tylko jest podstawą zdrowia i dobrej kondycji, ale też pozwala rozładować negatywne emocje i wyzwala dużą dawkę endorfin odpowiedzialnych za dobre samopoczucie psychiczne.

Na umiejętność radzenia sobie ze stresem wpływa również opanowanie technik relaksacyjnych, z których pomocą można w ciągu kilku minut zredukować somatyczne objawy, takie jak ból głowy czy napięcie mięśni. Do najbardziej popularnych, sprawdzonych metod należą: trening Jacobsona czy trening uważności (mindfulness), technika głębokiego oddychania, wizualizacja. Warto zainteresować się praktykami opartymi na tradycjach filozofii Wschodu, takimi jak joga, tai-chi, medytacja. Głębokiemu relaksowi służą także aromaterapia, słuchanie wyciszającej muzyki czy masaż.

Skuteczną metodą radzenia sobie ze stresem jest wyrażenie swoich lęków czy złości. Można zrobić to w rozmowie z bliską, zaufaną osobą. Innym rozwiązaniem jest przelanie emocji na papier, np. w formie pamiętnika.

Ze stresem łatwiej poradzić sobie, dbając o odpowiednią przeciwwagę dla niego. W codziennym życiu nie powinno zabraknąć miejsca na przyjemności, takie jak spotkania z przyjaciółmi, zajmowanie się swoim hobby czy choćby spożycie w spokoju smakowitego posiłku. Odpoczynku nie wolno ograniczać do weekendów czy corocznego urlopu. Wydajnie pracować można nie dłużej niż dwie godziny. Dlatego trzeba znaleźć czas na małe rzeczy, które sprawiają radość i pozwalają odetchnąć od zawrotnego tempa życia. Psychoterapia również może pomóc w tym jak pozbyć się stresu. Zapraszamy do zapoznania się z artykułem na czym polega psychoterapia.

 

Bibliografia:

M. Clayton, Zarządzanie stresem, czyli jak sobie radzić w trudnych sytuacjach, tł. K. Zimnoch, Warszawa 2012.

S. Brockert, Pokonać stres, tł. E. Michałowska, Warszawa 2003.

J. F. Terelak, Psychologia stresu, Bydgoszcz 2001.

Umów darmową konsultację:

+48 736 00 90 90
Zapisz się online

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Masz pytania lub potrzebujesz dodatkowej pomocy?

Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA i Google Polityka prywatności i Warunki korzystania z serwisu.