Asertywność co to takiego?

Asertywność to umiejętność wyrażania swoich postaw, uczuć, a przede wszystkim własnego zdania w sposób otwarty i szanujący zarówno siebie, jak i innych. To zdolność, dzięki której możemy wyrażać swoje potrzeby, myśli i emocje bez uległości, ale też bez agresji. Umiejętność ta pomaga w budowaniu zdrowych relacji – zarówno w pracy, w domu, jak i w codziennych kontaktach z otoczeniem. Co ważne, asertywność nie jest cechą wrodzoną, lecz zdolnością, którą można w sobie rozwijać. Dzięki niej można nauczyć się mówić “tak” lub “nie” wtedy, gdy rzeczywiście tego chcemy, a nasze intencje pozostają jasne dla rozmówcy.

Asertywność – definicja

Asertywność to nabyta umiejętność, która polega na otwartym i klarownym wyrażaniu swojego zdania, emocji i postaw. Osoba asertywna potrafi komunikować się w sposób bezpośredni, ale jednocześnie z szacunkiem wobec drugiej osoby. Istotne jest, że postawa ta nie jest tożsama z byciem nieuprzejmym czy opryskliwym. Wręcz przeciwnie – osoba asertywna jasno komunikuje swoje potrzeby i poglądy, dbając przy tym o relacje z innymi. Nie zgadza się na działania niezgodne z jej wartościami i przekonaniami, ale wyraża swoje stanowisko w sposób spokojny i rzeczowy. To właśnie dlatego asertywność nazywana jest często “złotym środkiem” pomiędzy postawą bierną a agresywną.

Swoją postawę możemy wyrazić na trzy sposoby – bierny, agresywny oraz asertywny. Asertywność często nazywana jest złotym środkiem, ponieważ jest to postawa zrównoważona i znajduje się pomiędzy postawą bierną, a agresją. Jak ćwiczyć asertywność? 

Osoba asertywna, czyli jaka?

Bycie osobą asertywną oznacza zdolność do otwartego i spokojnego wyrażania własnego zdania oraz potrzeb, przy jednoczesnym zachowaniu szacunku do innych. Osoba asertywna potrafi znaleźć równowagę pomiędzy uległością a postawą dominującą. Z jednej strony nie godzi się na działania, które są sprzeczne z jej wartościami czy komfortem, z drugiej – nie narzuca swojego zdania ani nie reaguje agresywnie. Świadomie stawia granice i komunikuje je w sposób spokojny, zrozumiały i taktowny. Taka postawa pomaga jej unikać sytuacji, w których mogłaby poczuć się wykorzystana czy przytłoczona, a jednocześnie nie rani innych. Brak asertywności można rozpoznać u osób, które często bez słowa zgadzają się na prośby lub propozycje, mimo wewnętrznego dyskomfortu czy niezgody. Rozwijając umiejętność asertywności, uczymy się dbać o siebie, zachowując dobre relacje z otoczeniem.

Brak asertywności

Skutkiem braku asertywności może być wewnętrzne rozdarcie, niezadowolenie oraz smutek. Osoba, która nie może pochwalić się przejawianiem postawy asertywnej, bardzo często jest narażona na wykorzystywanie nie tylko w miejscu pracy, ale również przez rodzinę i przyjaciół. Wszystko jest wynikiem braku umiejętności postawienia pewnych granic. Osoba, która nie jest asertywna, zgadza się na przedstawioną propozycję lub przystaje na prośby mimo odczuwanie silnego dyskomfortu wewnętrznego.

Asertywność a krytyka

Jednym z istotnych aspektów asertywności jest umiejętność radzenia sobie z krytyką – zarówno jej przyjmowaniem, jak i wyrażaniem. Osoba asertywna potrafi spojrzeć na siebie w sposób realistyczny – zna swoje mocne strony, ale również świadomie dostrzega obszary, które może rozwijać. Dzięki temu konstruktywna krytyka nie budzi w niej lęku ani poczucia zagrożenia, lecz stanowi bodziec do refleksji i ewentualnej zmiany. Taka osoba potrafi przyjąć pomocne uwagi bez nadmiernej emocjonalnej reakcji, a jednocześnie nie przejmuje się nieżyczliwymi komentarzami, które nie są poparte faktami.

Osoba asertywna umie również przekazywać krytyczne informacje w sposób taktowany i wspierający. Zamiast atakować lub oceniać, skupia się na faktach i swoich odczuciach, proponując możliwe rozwiązania. Umiejętność ta jest szczególnie ważna zarówno w relacjach zawodowych, jak i prywatnych – pomaga unikać niepotrzebnych konfliktów i sprzyja budowaniu wzajemnego zaufania.

W sytuacji, gdy spotykamy się z krytyką niesprawiedliwą lub niekonstruktywną, osoba asertywna potrafi spokojnie i rzeczowo wyrazić swoje stanowisko, np. poprzez komunikaty w rodzaju: “Mam na ten temat inne zdanie” lub “Nie zgadzam się z tą opinią”. Taka postawa pozwala zachować wewnętrzny spokój i dystans, jednocześnie nie naruszając relacji z rozmówcą.

Asertywność w pracy – dlaczego jest ważna?

W środowisku zawodowym asertywność odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu pozytywnej atmosfery oraz satysfakcji z pracy. Osoby, które potrafią komunikować swoje potrzeby i granice w sposób jasny, a jednocześnie szanujący innych, zyskują większe poczucie kontroli nad swoim życiem zawodowym. Asertywność przekłada się na większą pewność siebie, co z kolei pozytywnie wpływa na efektywność i relacje w zespole.

Dzięki asertywnej postawie łatwiej uniknąć przeciążenia obowiązkami. Osoba asertywna potrafi spokojnie odmówić przyjęcia dodatkowego zadania, jeśli przekracza ono jej możliwości lub dostępny czas. Robi to bez poczucia winy i bez obaw o reakcję współpracowników czy przełożonych, co pozwala uniknąć nadmiernego stresu i wypalenia zawodowego.

Jednocześnie asertywność sprzyja budowaniu zdrowych relacji w pracy. Jasne komunikowanie swoich oczekiwań, gotowość do wysłuchania potrzeb innych i umiejętność rozwiązywania konfliktów bez agresji sprawiają, że współpraca staje się bardziej efektywna i satysfakcjonująca dla wszystkich stron. To umiejętność szczególnie ceniona w dynamicznych środowiskach, gdzie codziennie pojawiają się nowe wyzwania i potrzeba elastycznego reagowania.

Przykłady postawy asertywnej

Przykładów postawy asertywnej można znaleźć wiele w codziennych sytuacjach, zarówno prywatnych, jak i zawodowych. Jednym z nich może być sytuacja, gdy bliska osoba lub znajomy prosi nas o pomoc w momencie, kiedy mamy zaplanowany ważny czas tylko dla siebie – na odpoczynek, realizację swoich planów lub spędzenie czasu z rodziną. Osoba asertywna nie rezygnuje automatycznie ze swoich potrzeb w imię uprzejmości. Zamiast tego jasno i spokojnie komunikuje: “Dziękuję, że zwróciłeś się do mnie, ale dziś nie mogę pomóc. Chętnie zrobię to w innym terminie.” Taka odpowiedź pokazuje, że dbamy zarówno o swoje granice, jak i o relację z drugą osobą, oferując alternatywne rozwiązanie.

W pracy natomiast przykład asertywnej postawy może pojawić się, gdy przełożony prosi nas o wykonanie dodatkowego zadania, które wykracza poza nasze godziny pracy lub aktualne możliwości. Osoba asertywna nie przyjmuje z góry tej prośby ani nie wybucha emocjonalnie. Zamiast tego spokojnie wyjaśnia: “Rozumiem, że to zadanie jest ważne, jednak dziś nie mam możliwości, by się nim zająć po godzinach. Chętnie wykonam je jutro w ramach czasu pracy.” Taka odpowiedź jest dowodem na to, że szanujemy zarówno siebie, jak i przełożonego, jednocześnie nie przekraczając swoich granic.

Asertywność pozwala nam działać w zgodzie ze sobą, unikać nadmiernego obciążenia i jednocześnie utrzymywać zdrowe, oparte na szacunku relacje z otoczeniem.

Ćwiczenia

Jak już wcześniej wspomniano, asertywności można się nauczyć. Treningi asertywności są formą edukacji, która wyposaża w potrzebne nam narzędzia do budowania poczucia własnej wartości. Asertywność jest nam potrzebna wszędzie, jednak asertywność w pracy jest niezbędna, by nasza kariera rozkwitła. Treningi asertywności mają aktywną formę. W czasie spotkań odbywa się wiele praktycznych ćwiczeń, gdyż wiedza zdobyta w taki sposób jest najłatwiej przyswajalna. Treningi asertywności mogą być przeprowadzane firmach dla grupy pracowników oraz dla osób indywidualnych, chcących szkolić swoje kompetencje. Dzięki uniwersalności treningu mogą z niego skorzystać wszyscy, którzy chcą doskonalić umiejętności na tym poziomie.

Chcąc rozwijać w sobie asertywność, warto poprosić o pomoc psychologa biznesu lub psychoterapeutę, który pomaga w rozwoju osobistym. Podczas psychoterapii jesteśmy w stanie opanować sztukę odmawiania, ale nie tylko. Spotkania z psychoterapeutą pomogą nam rozpoznawać, kiedy ktoś prosi nas o pomoc, a kiedy wywiera presję i naciska na zmianę zdania. Psychoterapia pozwoli opanować techniki dbania o własne zdanie oraz nauczyć się jak można przejawiać asertywność w pracy i w swoim związku.

A jakie techniki asertywności możemy stosować w praktyce? Możemy powtarzać jednej osobie, wciąż tą samą odpowiedź. Niektórzy nazywają, tę metodę techniką ‘zdartej płyty’. Jeśli w uprzejmy sposób komuś odmawiamy, a ta osoba ponownie nas o coś prosi, nie powinniśmy się tłumaczyć i wyszukiwać kolejnych argumentów, tylko do skutku powtarzać to, o czym wspomnieliśmy za pierwszym razem. Praca nad asertywnością może nas skłonić do posłużenia się techniką stawiającą na spokój, oszczędność w ruchach i słowach. Odmowa będzie o wiele skuteczniejsza, jeśli wypowiemy swoje zdanie bez zbędnych emocji, powoli i spokojnie. Warto skupić się na tym, by powoli oddychać oraz podtrzymywać kontakt wzrokowy. 

Praca nad asertywnością

Z psychologicznego punktu widzenia, asertywność uznaje się za umiejętność, dzięki której możemy wyrazić swoje myśli, emocję, granicę, zachowując przy tym szacunek do siebie oraz innych. Praca nad asertywnością skłoni nas do wielu przemyśleń, z godnie z którymi każdy z nas może:

• Poprosić o coś, na czym mu zależy, choć nie koniecznie musi to otrzymać
• Wyrazić swój pogląd, sposób myślenia oraz zdanie na dany temat
• Nie godzić się na dyskryminację
• Podejmować własne decyzje oraz mierzyć się z ich konsekwencjami
• Podjąć decyzję o tym, czy chce wnikać w problemy innych oraz słuchać opowieści o nich
• Potykać się oraz błądzić, może również wyciągać wnioski z własnych porażek oraz wyciągać z nich lekcje
• Żądać wykonania usługi lub produktu za który zapłacił
• Korzystać z prawa do zmiany decyzji, i to bez poczucia winy
• odnosić sukcesy i cieszyć się z własnych osiągnięć

Trening interpersonalny – wsparcie w rozwijaniu asertywności

Kolejną skuteczną formą pracy nad asertywnością jest trening interpersonalny. To metoda, która koncentruje się na doskonaleniu umiejętności komunikacji i budowania relacji z innymi ludźmi. Podczas treningu uczestnicy mają okazję przyjrzeć się swoim schematom zachowań, przećwiczyć nowe sposoby reagowania i nauczyć się, jak skutecznie wyrażać swoje potrzeby oraz emocje.

W trakcie treningu interpersonalnego można:

• Ćwiczyć komunikację opartą na szacunku do siebie i innych,
• Pracować nad wyrażaniem własnego zdania w sposób jasny i spokojny,
• Poznawać techniki rozwiązywania konfliktów bez agresji i uległości,
• Wzmacniać pewność siebie i samoświadomość,
• Rozwijać umiejętność stawiania granic.

Trening interpersonalny to praktyczne narzędzie, które wspiera nie tylko w codziennych sytuacjach społecznych, ale również w relacjach zawodowych. Dzięki regularnym ćwiczeniom można zyskać większą swobodę w komunikowaniu swoich potrzeb oraz umiejętność zachowania równowagi między własnym komfortem a relacjami z innymi. Jeśli chcesz skorzystać z treningu odwiedź naszą stronę : trening interpersonalny w Warszawie.

Jak być bardziej asertywnym? – pomoc psychologiczna

Jeżeli zauważamy u siebie trudności z asertywnością, warto rozważyć skorzystanie ze wsparcia psychologa lub psychoterapeuty. Profesjonalna pomoc może znacząco ułatwić proces rozwijania tej umiejętności, zwłaszcza gdy brakuje nam pewności siebie lub mamy trudność w wyznaczaniu granic.

Podczas psychoterapii możemy nauczyć się:

• Rozpoznawania sytuacji, w których czujemy presję do zgody wbrew sobie,
• Rozróżniania, kiedy ktoś rzeczywiście prosi nas o pomoc, a kiedy próbuje wywrzeć wpływ,
• Budowania poczucia własnej wartości poprzez dostrzeganie swoich mocnych stron,
• Odpowiedniego reagowania na krytykę,
• Komunikowania swoich potrzeb w relacjach zawodowych i prywatnych.

Psychoterapeuta wspiera w pracy nad wyrażaniem siebie w sposób otwarty, jednocześnie pokazując narzędzia do radzenia sobie z presją otoczenia. To bezpieczna przestrzeń, w której można ćwiczyć nowe sposoby zachowania oraz rozwijać kompetencje emocjonalne.

W placówkach PsychoCare pracują doświadczeni psychoterapeuci, którzy wspierają osoby chcące rozwijać postawę asertywną. Wspólnie z terapeutą można pracować nad konkretnymi trudnościami, jakie pojawiają się w życiu codziennym – zarówno w kontekście pracy, jak i relacji osobistych. Zachęcamy do umówienia bezpłatnej konsultacji, podczas której pomożemy Ci dobrać najbardziej odpowiedniego specjalistę.