Asertywność co to takiego?

Co to jest asertywność? Asertywność to umiejętność wyrażania swoich postaw, uczuć, a przede wszystkim własnego zdania. Jest jedną z kluczowych zdolności, w które powinien być wyposażony każdy człowiek. Umiejętne odmawianie odbywa się w sposób kulturalny i nieagresywny, a równocześnie stanowczy. Przede wszystkim odmawiając, druga strona nie powinna mieć wątpliwości co do naszych intencji. Jest to trudna sztuka. Asertywność w pracy, w domu oraz w towarzystwie, czy można się tego nauczyć? Okazuje się, że tak! Czas więc na trening asertywności!

Asertywność – definicja

Jak już wspomniano na wstępie, asertywność jest umiejętnością, polegającą na otwartym wyrażaniu swojego zdania. Jest to umiejętność nabyta, czyli taką, którą rozwijamy. Nikt nie rodzi się wyposażony w asertywność. Jest to jednak cecha, którą przy odrobinie chęci i wysiłku może rozwinąć każdy z nas. Osoba asertywna wyraża w prosty i zrozumiały sposób swoje zdanie oraz swoją postawę. Warto tu zaznaczyć, że nie jest przy tym opryskliwa, bądź nieuprzejma. Osoba charakteryzująca się tą cechą wypowiada się z szacunkiem do innych, jednak stanowczo przedstawia swoje zdanie. Nie godzi się na to, co nie idzie w parze z własną osobą. Możemy znaleźć wiele zalet takiej postawy. Osoba asertywna nigdy nie zgodzi się świadomie na coś, co może złamać jej zasady oraz wcześniej ustalone prawa. Dzięki takiej świadomej postawie może bez poczucia winy stanowczo wyrazić swoje zdanie.

Swoją postawę możemy wyrazić na trzy sposoby – bierny, agresywny oraz asertywny. Asertywność często nazywana jest złotym środkiem, ponieważ jest to postawa zrównoważona i znajduje się pomiędzy postawą bierną, a agresją. Jak ćwiczyć asertywność? 

Osoba asertywna, czyli jaka?

Co to znaczy być asertywnym? Osoba, która potrafi zachować się w sposób asertywny, odnajduje granicę pomiędzy znaczną uległością a postawą roszczeniową i agresywną wobec ludzi w swoim otoczeniu. Ze względu na szacunek dla swojej osoby, nie zgadza się otwarcie na pewne zachowania czy postawy. Z drugiej strony ze względu na szacunek do ludzi w swoim otoczeniu, nie reaguje agresywnie, a taktownie wyraża swoje zdanie. Osoba asertywna nie doświadcza nieprzyjemnych sytuacji oraz cierpienia, ze względu na zbyt dużą uprzejmość, która świadczy tylko o zbytniej uległości. Niewystarczająco wypracowaną asertywność można zauważyć u osób, które milczeniem przystają na prośby czy propozycje drugiej strony. 

Brak asertywności

Skutkiem braku asertywności może być wewnętrzne rozdarcie, niezadowolenie oraz smutek. Osoba, która nie może pochwalić się przejawianiem postawy asertywnej, bardzo często jest narażona na wykorzystywanie nie tylko w miejscu pracy, ale również przez rodzinę i przyjaciół. Wszystko jest wynikiem braku umiejętności postawienia pewnych granic. Osoba, która nie jest asertywna, zgadza się na przedstawioną propozycję lub przystaje na prośby mimo odczuwanie silnego dyskomfortu wewnętrznego.

Asertywność a krytyka

Osoba asertywna odznacza się również umiejętnością przyjmowania krytyki oraz jej wyrażania. Postawa asertywna charakteryzuje zazwyczaj osoby, patrzące w sposób realistyczny na życie oraz to, co ich otacza. Potrafią spojrzeć nie tylko w krytyczny sposób na innych, ale przede wszystkim na siebie. Jest to bardzo pomocne zwłaszcza w wytyczaniu sobie bliskich i długoterminowych celów. Osoba asertywna świadoma swoich możliwości i ułomności zarazem wie, na co ją stać i czego może od siebie wymagać. Realistycznie patrząc na siebie, nie angażują się w realizację trudnych zadań, którym mogą nie podołać. Jest to bardzo mądre podejście. W analogicznej sytuacji osoby zbyt pewne siebie, które nie są w stanie wykonać zadania, które same sobie wybrały, narażają się na odczuwanie złości, nerwów i frustracji, oraz krytyki ze strony otoczenia. 

Dzięki asertywnemu podejściu człowiek ma swobodę budowania trwałych relacji z innymi ludźmi, charakteryzuje się dobrą współpracą w grupie oraz nie odczuwa nadmiernego lęku. Świadomość swoich mocnych i słabych stron przydaje się również w pracy. Dotyczy to również przyjmowania krytyki. Jeśli zauważymy, że pracodawca lub któryś ze współpracowników krytykuje nas w nieżyczliwy sposób, który nie ma na celu poprawy naszego zachowania lub sposobu wykonywania obowiązków, powinniśmy zareagować w sposób asertywny. Czyli jaki? Z krytyką skierowaną w naszą stronę możemy się zgodzić, albo nie. Jeśli się nie zgadzamy, powinniśmy otwarcie wypowiedzieć swoje zdanie np. „Mam na ten temat zupełnie inne zdanie” lub „Nie zgadzam się z twoja opinią”. 

Asertywność w pracy – na czym polega?

Odznaczanie się asertywnością w pracy jest niezwykle ważne. W głównej mierze to właśnie ona odpowiedzialna jest za zwiększenie naszej pewności siebie. Asertywność w pracy to nie tylko świadome odmawianie, ale również świadome mówienie 'tak’. Najważniejsze jest znalezienie równowagi wewnętrznej i działanie zgodnie z tym, co czujemy. W pracy nie powinniśmy się wstydzić swoich potrzeb oraz odczuć. Taka postawa świadczy również o tym, że interesujemy się odczuciami i potrzebami współpracowników. Dzięki temu, osobom asertywnym dużo łatwiej pracuje się w zespole. Z drugiej strony asertywność w pracy może pomóc nam wyrażanie swoich granic. W pracy nie ma miejsca na obrażanie się, agresję czy reagowaniem w bardzo emocjonalny sposób. Asertywność pomoże unikać takiej postawy i pomoże w stanowczy i łagodny sposób wyrazić swoje zdanie. Osoba asertywna ma świadomość swoich dobrych i złych stron oraz w realistyczny sposób patrzy na swoje umiejętności. Dzięki temu chwilowe sukcesy oraz nagłe porażki nie są jej domeną.

Przykłady

Aby lepiej zrozumieć, na czym polega postawa asertywna, warto przyjrzeć się kilku jej przykładom. Oto one:

•  Częste prośby o pomoc – Zazwyczaj chętnie pomagamy innym. Pomaganie sprawia nam wiele przyjemności i zadowolenia. Jednak nie zawsze mamy możliwość pomocy. Każdy ma swoje plany i stara się je realizować. A co w momencie, kiedy przyjaciel lub ktoś z rodziny prosi nas o pomoc, kiedy my zwyczajnie mamy do zrobienia coś innego? Osoba uległa oczywiście zmieni plany i dostosuje się tak, by nikomu nie sprawić przykrości – poza sobą. Osoba asertywna postąpi inaczej. Nie odłoży swoich wyczekiwanych planów na bok, tylko dlatego, by móc śpieszyć na pomoc innym. Ma poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie, dlatego w życzliwy i taktowny sposób odmówi udzielenia pomocy. Z drugiej strony zaproponuje inny termin pomocy, tak by osoba prosząca nie poczuła się zbyta.

•  Asertywność w pracy – Wspaniałych przykładów postawy asertywnej możemy doszukiwać się w pracy. Wyobraźmy sobie sytuację, w której pracownikowi zostało jedynie 10 minut do zakończenia pracy. W tym samym momencie przełożony prosi pracownika o wykonanie jeszcze jednego zadania, będącego przysługą. Pierwszą rzeczą, jaką należy wziąć pod uwagę jest to, że wykonanie tej przysługi zajmie więcej niż 10 minut. Zgadzając się na wykonanie zadania, osoba jest świadoma tego, że nie zdąży na autobus do domu. Z drugiej strony nie ma ochoty zostawać w pracy po godzinach i wykonywać pracy za kogoś innego. Osoba uległa zgodzi się, choć nie ma na to najmniejszej ochoty. Nerwowy pracownik może nawet wszcząć awanturę, że nie życzy sobie obarczania go zadaniami po godzinach pracy. 

Najlepszą postawą będzie w tym wypadku postawa asertywna. Jak wspomniano na początku, jest to złoty środek. Pracownik odznaczający się tą cechą otwarcie powie, że nie czuje się w tej sytuacji komfortowo, gdyż za kilka minut kończy pracę. Zgodzi się rozpocząć zadanie, jednak skończy je kolejnego dnia. Równocześnie z szacunkiem prosi przełożonego o wcześniejsze przydzielanie zadań, tak by ich wykonanie było możliwe w czasie pracy.

Powyższe przykłady pokazują, że postawa asertywna przyczynia się do spokoju na gruncie psychicznym i emocjonalnym. Świadomie wyrażając swoje zdanie, unikając przepraszania oraz nadmiernego tłumaczenia się, nie decydujemy się na podjęcie działań, na które nie mamy ani czasu, ani ochoty. Chroni nas to przed obwinianiem się, nerwami czy frustracją.

Ćwiczenia

Jak już wcześniej wspomniano, asertywności można, a nawet trzeba się nauczyć. Treningi asertywności są formą edukacji, która wyposaża w potrzebne nam narzędzia do budowania poczucia własnej wartości. Asertywność jest nam potrzebna wszędzie, jednak asertywność w pracy jest niezbędna, by nasza kariera rozkwitła. Nikt z nas nie chce być ocenianym jako obcesowy i niewychowany, jednak każdy marzy, by jego zdanie było ważne. Treningi asertywności mają aktywną formę. W czasie spotkań odbywa się wiele praktycznych ćwiczeń, gdyż wiedza zdobyta w taki sposób jest najłatwiej przyswajalna. Treningi asertywności mogą być przeprowadzane firmach dla grupy pracowników oraz dla osób indywidualnych, chcących szkolić swoje kompetencje. Dzięki uniwersalności treningu mogą z niego skorzystać wszyscy, którzy chcą doskonalić umiejętności na tym poziomie.

Chcąc rozwijać w sobie asertywność, warto poprosić o pomoc psychologa lub psychoterapeutę, który pomaga w rozwoju osobistym. Podczas psychoterapii jesteśmy w stanie opanować sztukę odmawiania, ale nie tylko. Zajęcia z psychoterapeutą pomogą nam rozpoznawać, kiedy ktoś prosi nas o pomoc, a kiedy wywiera presję i naciska na zmianę zdania. Bardzo ważne jest też budowanie pewności siebie, przede wszystkim przez dostrzeganie swoich mocnych stron. Psychoterapia pozwoli opanować techniki dbania o własne zdanie oraz nauczyć się jak można przejawiać asertywność w pracy i w swoim związku.

Jak już wcześniej wspomniano, asertywności można, a nawet trzeba się nauczyć. Treningi asertywności są formą edukacji, która wyposaża w potrzebne nam narzędzia do budowania poczucia własnej wartości. Asertywność jest nam potrzebna wszędzie, jednak asertywność w pracy jest niezbędna, by nasza kariera rozkwitła. Nikt z nas nie chce być ocenianym jako obcesowy i niewychowany, jednak każdy marzy, by jego zdanie było ważne. Treningi asertywności mają aktywną formę. W czasie spotkań odbywa się wiele praktycznych ćwiczeń, gdyż wiedza zdobyta w taki sposób jest najłatwiej przyswajalna. Treningi asertywności mogą być przeprowadzane firmach dla grupy pracowników oraz dla osób indywidualnych, chcących szkolić swoje kompetencje. Dzięki uniwersalności treningu mogą z niego skorzystać wszyscy, którzy chcą doskonalić umiejętności na tym poziomie.

A jakie techniki asertywności możemy stosować w praktyce? Możemy powtarzać jednej osobie, wciąż tą samą odpowiedź. Niektórzy nazywają, tę metodę techniką ‘zdartej płyty’. Jeśli w uprzejmy sposób komuś odmawiamy, a ta osoba ponownie nas o coś prosi, nie powinniśmy się tłumaczyć i wyszukiwać kolejnych argumentów, tylko do skutku powtarzać to, o czym wspomnieliśmy za pierwszym razem. Praca nad asertywnością może nas skłonić do posłużenia się techniką stawiającą na spokój, oszczędność w ruchach i słowach. Odmowa będzie o wiele skuteczniejsza, jeśli wypowiemy swoje zdanie bez zbędnych emocji, powoli i spokojnie. Warto skupić się na tym, by powoli oddychać oraz podtrzymywać kontakt wzrokowy. 

Praca nad asertywnością

Z psychologicznego punktu widzenia, asertywność uznaje się za umiejętność, dzięki której możemy wyrazić swoją postawę, zachowując przy tym szacunek do siebie oraz innych. Praca nad asertywnością skłoni nas do wielu przemyśleń, z godnie z którymi każdy z nas może:

• Poprosić o coś, na czym mu zależy, choć nie koniecznie musi to otrzymać
• Wyrazić swój pogląd, sposób myślenia oraz zdanie na dany temat
• Nie godzić się na dyskryminację
• Podejmować własne decyzje oraz mierzyć się z ich konsekwencjami
• Podjąć decyzję o tym, czy chce wnikać w problemy innych oraz słuchać opowieści o nich
• Potykać się oraz błądzić, może również wyciągać wnioski z własnych porażek oraz wyciągać z nich lekcje
• Żądać wykonania usługi lub produktu za który zapłacił
• Korzystać z prawa do zmiany decyzji, i to bez poczucia winy
• odnosić sukcesy i cieszyć się z własnych osiągnięć

Budowanie asertywności

Asertywna postawa nie odnosi się jedynie do grzecznej odmowy. Budowanie asertywności odbywa się na nieco szerszym polu. Budowanie asertywności jest ściśle związane z naszym poczuciem własnej wartości. Widać to w sytuacjach, gdy ktoś udziela nam pochwały. W jaki sposób podziękuje osoba asertywna? Z całą pewnością nie będą do słowa:

• „Dziękuję, udało mi się”
• „Nie ma o czym mówić, to był fart!”
• „To było zwykłe szczęście”

Człowiek asertywny jest świadomy swoich słabych i mocnych stron. Kiedy ktoś chwali go za odniesione sukcesy, nie będzie umniejszał swoich dokonań. Grzecznie podziękuje, doceni rozmówcę za to, że zauważa jego sukcesy, lub zwyczajnie powie, że bardzo się cieszy. 

Jak być bardziej asertywnym? – pomoc psychologiczna 

Chcąc rozwijać w sobie asertywność, warto poprosić o pomoc psychologa lub psychoterapeutę, który pomaga w rozwoju osobistym. Podczas psychoterapii jesteśmy w stanie opanować sztukę odmawiania, ale nie tylko. Zajęcia z psychoterapeutą pomogą nam rozpoznawać, kiedy ktoś prosi nas o pomoc, a kiedy wywiera presję i naciska na zmianę zdania. Bardzo ważne jest też budowanie pewności siebie, przede wszystkim przez dostrzeganie swoich mocnych stron. Psychoterapia pozwoli opanować techniki dbania o własne zdanie oraz nauczyć się jak można przejawiać asertywność w pracy i w swoim związku.

W placówkach Psycho Care pracują doświadczeni psychoterapeuci, którzy pomagają wypracowywać postawę asertywną. Zachęcamy do umówienia wizyty online poprzez stronę www lub mailowo bądź telefonicznie.