Czym jest ADHD? Jest to zespół hiperkinetyczny, oznacza on grupę zaburzeń zachowania. To właśnie z powodu ADHD dzieci najczęściej odwiedzają gabinet psychologa, czy psychiatry. Zaburzenia tego rodzaju nie należy bagatelizować, gdyż zaburzenie może mieć zły wpływ na rozwój dziecka. Jak objawia się choroba? Jakie czynniki warunkują jej rozwój? W jaki sposób objawia się ADHD u dorosłych?
Spis treści
Co to jest ADHD?
ADHD to skrót z angielskiego – Attention Deficyt Hyperactivity Disorder, co oznacza zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Są to zaburzenia hiperkinetyczne, czyli zaburzenia w zachowaniu oraz w emocjach. ADHD diagnozowane jest przede wszystkim w dzieciństwie oraz u młodzieży i stanowi najczęściej diagnozowany rodzaj zaburzenia psychiatrycznego u tak młodych osób. Osoba z ADHD ma ciągłe, nawracające problemy z zachowywaniem norm społecznych oraz z szacunkiem do innych oraz ich praw. ADHD u dzieci związane jest z zaburzeniami w obszarze zachowania uwagi, impulsywności, a także nadruchliwości.
ADHD diagnozuje się u 8% dzieci w wieku 7 do 13 lat. Statystyki mówią, że w Polsce problemem ADHD dotkniętych jest około 80 000 dzieci. Pierwsze objawy choroby pojawiają się w pierwszych pięciu latach dziecka. Zmagają na sile po rozpoczęciu edukacji w szkole. Zaburzenia zachowania i emocji ADHD dotyczą w większej mierze chłopców. Nie oznacza to jednak, że choroby nie diagnozuje się u dziewczynek. Według statystyk diagnozuje się czterech chłopców na jedną dziewczynkę. W dorosłym życiu panowie, u których zdiagnozowano ADHD w dzieciństwie, nie przejawiają widocznych objawów choroby. Inaczej wygląda spraw w przypadku ADHD u kobiet, które powinny być pod opieką psychoterapeuty.
Objawy
Objawy ADHD dotyczą trzech grup choroby:
- zaburzeń uwagi
- impulsywności
- nadruchliwości
Objawy ADHD mogą różnie wyglądać u poszczególnych dzieci. Zależy to od nasilenia objawów charakterystycznych dla poszczególnej grupy. Na przykład dziecko z ADHD może cierpieć z powodu objawów charakterystycznych dla impulsywności, a objawy pozostałych grup będą niewielkie.
Dziecko cierpiące z powodu deficytu uwagi może wydawać się leniwe. Rodzicom brakuje się w proszeniu się o odrobienie lekcji. Dlaczego dziecko tak odwleka wykonanie pewnych czynności? Ponieważ zdaje sobie sprawę z tego, że na lekcje będzie musiał poświęcić dłuższy czas i z pewnością będzie mu ciężko skupić się na wykonywanym zadaniu tak długo. Dotyczy to również wykonania innych obowiązków, które wiążą się z wysiłkiem umysłowym. Dzieci z ADHD często nie wykonują powierzonych im zadań do końca i bardzo łatwo się rozpraszają. Sprawiają również wrażenie ciągłego bujania w obłokach. Zdarza im się zapominać o ważnych rzeczach oraz gubić przedmioty.
Problemy z nadpobudliwością psychoruchową u dzieci dają o sobie znać, zwłaszcza w miejscach publicznych. Dziecko z ADHD nie kontroluje tego, co i gdzie mówi. Zdarza mu się przerywać, a odpowiedzi udziela, zanim dokończy się zadawać mu pytanie. Nie może się doczekać swojej kolei, co wiąże się z narzekaniem. Może to dotyczyć choćby stania w kolejce do kasy w sklepie, lub podczas gier zespołowych, kiedy to dziecko musi czekać na swój ruch.
Nadruchliwość u dziecka z ADHD można zaobserwować niemal wszędzie. Dziecko takie nie potrafi siąść spokojnie nawet w kościele. Nawet jeśli rodzicom uda się posadzić dziecko na krześle, jego nadruchliwość dalej jest zauważalna. Stan ten może objawiać się przebieraniem nogami, niespokojnym poruszaniem rąk i wierceniem się. Dziecko z ADHD w szkole ma problem ze spokojnym siedzeniem i słuchaniem na lekcjach. Malec jest również bardzo hałaśliwy. Rodzicom dzieci z tym problemem jest bardzo ciężko położyć je spać.
Poza impulsywnością, zaburzeniami uwagi oraz nadruchliwością, do objawów możemy zaliczyć:
- bezcelowe bieganie, skakanie
- chwiejność emocjonalną
- nadmierną gadatliwość
- nadmierna wrażliwość na bodźce różnego pochodzenia
- agresję
- stany lękowe
- zaburzenia mowy
- problemy w nawiązywaniu kontaktów
- zaburzenia snu
- nerwowość
- brak pamięci szczegółów
ADHD u dorosłych objawia się prowadzeniem bardzo chaotycznego trybu życia. Osoby takie mają tendencje do popadania w nałogi. Dorośli z ADHD często są uzależnieni od leków lub alkoholu. ADHD u dorosłych często występuje ze schorzeniami takimi, jak dwubiegunowość, depresja i zaburzenia lękowe.
ADHD przyczyny
Co przyczynia się do pojawienia się i rozwoju choroby u dzieci? ADHD uznaje się za zaburzenie neurorozwojowe i zależy od wielu czynników. Nie ma zatem jednoznacznej przyczyny pojawienia się i rozwoju choroby. Mówiąc o przyczynach choroby, badacze zwracają uwagę przede wszystkim na geny. Jeśli u któregoś z rodziców zdiagnozowano w dzieciństwie ADHD, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo pojawienia się go w potomstwa. Wśród czynników wpływających na rozwój choroby wymienia się zaburzenia równowagi pomiędzy układem dopaminergicznym i noradrennergicznym.
Do innych przyczyn pojawienia się zaburzenia możemy zaliczyć:
- urazy podczas ciąży
- niedotlenienie podczas porodu
- palenie papierosów oraz stosowanie środków psychoaktywnych w ciąży
- nadużywanie alkoholu w ciąży
- zbyt mała waga narodzonego dziecka
- zatrucie metalem ciężkim
- zaniedbywanie dziecka
- urazy głowy
- zła dieta dziecka (duże ilości konserwantów, sztucznych barwników)
Diagnoza
Lekarz diagnozujący dziecko zwraca uwagę na to, jak długo utrzymują się niepokojące objawy. Aby móc zdiagnozować ADHD, objawy muszą występować nieprzerwanie przez okres pół roku. Lekarz nie tylko obserwuje dziecko przed postawieniem diagnozy, ale również prowadzi szczegółową rozmowę z rodzicami na temat zachowania dziecka w domu, szkole i miejscach publicznych. O ADHD można mówić wtedy, gdy niepokojące objawy pojawiają się nie tylko w domu, ale również w innych miejscach. Objawy chorobowe odbijają się negatywnie na życiu dziecka, zarówno w szkole, jak i kontaktach z rówieśnikami. Często w postawieniu diagnozy dla lekarza psychiatry, ważna jest opinia o dziecku nadpobudliwym wydana przez nauczyciela. Rozpoznanie ADHD nie należy do łatwej diagnostyki. Zdarza się, że niepokojące zachowanie dziecka wywołane jest zupełnie czymś innym niż choroba. Może to być choćby nadmierne zainteresowanie nowym otoczeniem, w którym dziecko nagle się znalazło.
Aby lekarz mógł postawić słuszną diagnozę, powinien wykluczyć wystąpienie innych chorób o podłożu psychicznym, mogących dawać podobne objawy. Wśród nich możemy wymienić:
- zaburzenia lękowe (w tym nerwica natręctw)
- problemy adaptacyjne (przeprowadzka, rozpoczęcie nauki, zmiana szkoły)
- zaburzenia zachowania
- zaburzenia osobowości
- upośledzenie umysłowe
- dwubiegunowość
- problemy w nauce
Lekarz przed postawieniem diagnozy, musi również wykluczyć pojawienie się negatywnych objawów na skutek zatrucia ołowiem, zaburzeń słuchu, wzroku czy padaczki. Wykluczyć należy również działanie niepożądane przyjmowanych na stałe leków lub zatrucie dopalaczami.
Leczenie
Leczenie ADHD ustalane jest indywidualnie. Jego rodzaj uwarunkowany jest od wieku dziecka, ogólnego stanu zdrowia, rodzaju objawów oraz ich stopnia nasilenia. Pod uwagę bierze się również podatność dziecka na procedury terapeutyczne.
Leczenie ADHD może się składać z:
- psychoterapii
- psychoterapii grupowej
- psychoedukacji rodziców
- psychoterapii rodzinnej
- leczenia farmakologicznego
Podstawowe leki na ADHD to metylofenidat, który jest lekiem o działaniu stymulującym. Wpływa on na zahamowanie wydzielania dopaminy oraz jej wychwyt zwrotny. Widoczne działanie leku to efekt uspokajający, wpływający na poprawę koncentracji. Dziecko przyjmujące lek tego rodzaju może odczuwać nieprzyjemne dolegliwości niepożądane takie, jak problem z apetytem, zaburzenia snu oraz zahamowanie wzrostu dziecka. Inną często stosowaną substancją w leczeniu ADHD jest chlorowodorek atomoksetyny oraz haloperidol sprawdzający się zwłaszcza u dzieci agresywnych.
Pomoc terapeutyczna dzieciom z ADHD
Niezwykle ważna w leczeniu ADHD jest pomoc psychoterapeuty. Pomoc terapeutyczna zawierać może terapię rodzinną, która jest polecana przede wszystkim, gdy dziecko jest agresywne, lub gdy w rodzinie występują konflikty. Skuteczny może okazać się trening radzenia sobie ze złością i agresją. Ta forma terapii polecana jest, gdy dziecko jest wrogo nastawione do rówieśników i dokucza im w różny sposób. Indywidualna psychoterapia, która sprawdzi się w obliczu niskiej samooceny dziecka i zaburzeń na tle emocjonalnym. W zaburzeniach koncentracji pomocna okaże się z kolei integracja sensoryczna. Pomoc terapeutyczna dzieciom zawiera w sobie psychoedukację rodziców. Aby mogli we właściwy sposób pomóc dziecku, muszą zrozumieć, z jakimi problemami boryka się ich pociecha na co dzień. Brak koncentracji i rozpraszanie się błahostkami może być dla rodziców bardzo frustrujące. Inaczej spojrzą jednak na zachowanie dziecka, gdy będą w pełni świadomi, że ich zachowanie wynika z choroby
ADHD powikłania
Problemy z ADHD u dziecka, wpłyną negatywnie na całą rodzinę. Nieleczone zaburzenia hiperkinetyczne u dzieci nie tylko są uciążliwe, mogą one być powodem wielu powikłań. Dziecko, które cierpi z powodu choroby, jednak nie jest leczone, może mieć poważne braki edukacyjne. Z powodu zachowań, których dziecko nie potrafi kontrolować, może mieć problemy z relacjami z rówieśnikami oraz z obniżoną samooceną na skutek odrzucenia. Wiąże się to z narastaniem problemów emocjonalnych. Nastolatkowie, u których nie leczy się zaburzeń ADHD, częściej popadają w konflikty z prawem. Jednak to nie wszystko. Nieleczone ADHD może prowadzić do zaburzeń lękowych, rozwoju depresji, prób samobójczych, uzależnienia od papierosów i alkoholu oraz do objadania się, którego skutkiem jest otyłość.
ADHD jest chorobą, a nie określeniem wyjątkowo niegrzecznego dziecka. Jak każda choroba wymaga właściwego leczenia. Dziecko z zaburzeniami hiperkinetycznymi cierpi z powodu odrzucenia, braku akceptacji oraz obniżonej samooceny. Maluch nie do końca rozumie dlaczego tak wygląda jego życie oraz stosunek innych ludzi do niego, co prowadzi do rozwoju problemów o podłożu emocjonalnym. Właśnie dlatego bardzo ważne jest podjęcie leczenia, które w głównej mierze opiera się na psychoterapii. Dzięki regularnym zajęciom z psychoterapeutą, niepokojące objawy choroby zaczną tracić na intensywności, a dziecko nauczy się panować. nad swoim zachowaniem.
W placówkach Psycho Care pracują doświadczeni psychoterapeuci, którzy pracują z dziećmi i młodzieżą orazw profesjonalny sposób pomagają rozwiązać ich problemy. Zachęcamy do umówienia wizyty online poprzez stronę www lub mailowo bądź telefonicznie.
