Fobie specyficzne – czym są?
Fobie specyficzne dotykają nie więcej niż 10% populacji. Charakteryzują się one stałym i obezwładniającym strachem przed konkretną rzeczą, sytuacją lub czynnością. To, co wywołuje strach, zwykle nie jest zagrażające. Osoby dotknięte fobią specyficzną zdają sobie sprawę, że ich lęk jest nadmierny. Jednak nie są w stanie nad nim zapanować. Strach ten powoduje tak duży stres, że często ludzie z fobiami poświęcają wiele czasu i energii, by uniknąć jakiegokolwiek kontaktu z tym, czego się boją. Odczucia są tak silne, że przekładają się na fizyczne objawy- kołatanie serca, potliwość, przyśpieszony oddech.
Fobie specyficzne – rodzaje
Można podzielić fobie na kilka kategorii według kryteriów diagnostycznych. Wyróżniamy fobie zwierzęce, czyli strach przed konkretnym stworzeniem żyjącym, takim jak pająk, pies, wąż. Kolejna grupa fobii specyficznych związana jest ze środowiskiem naturalnym, np. lęk przed burzą, śniegiem. Fobie sytuacyjne dotyczą znalezienia się w sytuacji, która zagraża życiu według osoby chorującej- np. lęk wysokości, klaustrofobia (lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami), lęk przed wizytą lekarską. Zdarzają się także fobie dotyczące krwi i zastrzyków, w tej sytuacji głównym wyolbrzymionym zagrożeniem jest strach przed bólem i śmiercią. Istnieje także grupa fobii nietypowych – można w niej znaleźć np. strach przed konkretną liczbą, zapachem, ostrym przedmiotem.
Fobie specyficzne – objawy
Głównymi objawami fobii specyficznych są:
-nadmierny lub iracjonalny strach przed specyficznym obiektem lub sytuacją
-unikanie obiektu lub sytuacji lub wytrzymywanie jej w bardzo dużym napięciu
-przyśpieszony puls
– omdlewanie
-sensacje żołądkowe (wymioty, biegunka)
-nadmierna potliwość
-trzęsienie się lub drżenie
– poczucie odrętwienia
Istotnym objawem jest także lęk i strach występujący jeszcze przed kontaktem z daną sytuacją lub obiektem. Oznacza to, że osoba, która cierpi na fobie specyficzne, boi się na samą myśl o danej rzeczy/sytuacji. Przykładem może być lęk przed psami. Pacjent, który odczuwa strach przed spotkaniem z psem, będzie odczuwać go także na myśl o spacerze lub nawet o wyjściu na zewnątrz domu, gdyż tam może spotkać zwierzę.
Dzieci dotknięte fobią specyficzną mogą okazywać swój lęk poprzez płacz, nadmierne przywiązanie do rodzica lub ataki złości.
Leczenie
Leczenie fobii specyficznych odbywa się głównie poprzez psychoterapię. Najlepsze efekty w przypadku fobii stanowi psychoterapia poznawczo- behawioralna. Możliwe jest także włączenie leczenia farmakologicznego, by złagodzić silne objawy lęku.