Tikami określa się aktywności ruchowe, wokalne lub czuciowe, które zwykle mają na celu redukcje napięcia. Najczęściej są to nagłe, mimowolne, powtarzające się ruchy i napięcia mięśni w obrębie twarzy i ciała, a czasem także wokalizacje, gdzie pacjent wydaje różne niekontrolowane odgłosy lub dźwięki. Mogą być pojedyncze, a mogą także polegać na powtarzaniu całych wzorów zachowania. Dotyczą zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. U dzieci tiki pojawiają się najczęściej w wieku wczesnoszkolnym (najwięcej w okresie 10-11 lat) oraz w okresie dojrzewania. Przeważnie tiki przechodzą samoistnie, jednak zdarza się, że stają się trwałym problemem, który został utrwaleniu i zapamiętany. Dwa razy częściej problem ten dotyczy grupy chłopców niż dziewcząt.
Spis treści
Tiki – Przyczyny
Jako główny czynnik występowania tików nerwowych wymienia się czynnik organiczny, czyli zmiany w chemii mózgu. Tiki pojawiają się częściej w sytuacjach stresujących, takich, które wymagają skupienia, a także w przypadku wysokiej ekscytacji. Możliwą przyczyną jest także niewłaściwy poziom przekaźników w mózgu, m.in. niski poziom serotoniny i noradrenaliny, a także wysoki poziom dopaminy. Jednakże, mimo swojego organicznego pochodzenia, za wyzwalanie tików i zwiększanie intensywności ich występowania odpowiada szereg przyczyn. Wśród nich wymieniane jest przede wszystkim wystawienie organizmu na zbyt dużą ilość bodźców – zbyt długa ekspozycja na działanie ekranów (komputer, telewizja), za dużo cukrów prostych w diecie (słodkie napoje, czekolada), przebyte infekcje oraz duże przeżycia emocjonalne, zarówno te pozytywne, jak i negatywne.
Objawy
Tiki, których występowanie widoczne jest najczęściej, to tiki w obrębie twarzy- np. nadmierne mruganie, ściąganie ust, otwieranie ich, ruchy głową. Do tikach w postaci wokalizacji można zaliczyć nadmierne odchrząkiwanie, mruczenie, pokasływanie, a także mamrotanie słów pod nosem. Możliwe objawy to także zagryzanie warg, dotykanie nosa, włosów. Tiki można podzielić na dwa typy: przejściowe i przewlekłe. Przejściowe są diagnozowane przed 18 rokiem i mają mniejsze nasilenie od przewlekłych. Natomiast przewlekłe tiki muszą występować przez ponad rok, bez okresów remisji dłuższych niż 2 miesiące oraz ich nasilenie musi być bardzo częste (minimum kilka razy w ciągu dnia).
Zespół Tourett’a
Należy zawsze wykluczyć najcięższą formę tego zaburzenia, czyli zespół Tourett’a, którego pierwszymi obserwowalnymi objawy jest właśnie występowanie tików. Zespół może przybierać łagodną formę, gdzie tiki są zarówno ruchowe, jak i wokalne. Natomiast zwykle w dalszym rozwoju choroby do objawów dochodzi także potrzeba wyrażania wulgaryzmów bez względu na sytuację, nadpobudliwość, brak koncentracji, a także częstotliwość tików staje się bardzo natężona.
Najczęściej występujące objawy to tiki:
- ruchowe (np. mruganie, potrząsanie głową, unoszenie brwi, dotykanie się)
- czuciowe (np. swędzenie, uczucie gorąca)
- wokalne (np. chrząkanie, chrumkanie, mruczenie)
Tiki – Leczenie
Głównym sposobem leczenia tików jest leczenie farmakologiczne- w związku z ich organicznym pochodzeniem. Jednakże, głównie w przypadku dzieci i młodzieży, a także występowania postaci przejściowej, psychoterapia może być również przynieść bardzo dobre efekty. Niezbędna jest konsultacja psychologiczna, by określić stopień zaawansowania tików. Warto także zapoznać się z np. ze sposobami na redukcję stresu, które mogą pomóc w rozładowaniu napięcia i tym samym zmniejszyć częstotliwość występowania tików. Istotna może być także konsultacja neurologiczna. Zarówno tiki przewlekłe, jak i zespół Touretta są nieuleczalne, można natomiast wyciszyć ich objawy poprzez przyjmowanie leków neuroleptycznych oraz psychoterapię behawioralną.
W placówkach Psycho Care pracują doświadczeni psychoterapeuci, którzy pracują z pacjentami zmagającymi się z tym obszarem problemowym. Zachęcamy do umówienia wizyty online poprzez stronę www lub mailowo bądź telefonicznie.