Natręctwa to aktywności, które odczuwane są przez pacjenta jako przymusowe i poza jego kontrolą. Zwykle zachowania te mają na celu redukcję napięcia, które jest powodowane przez stresujące czynniki. Zarówno onychofagia, czyli nawykowe obgryzanie paznokci, jak i trichotillomania, która oznacza nawykowe kręcenie, dotykanie oraz wyrywanie włosów z różnych części ciała, zaliczają się do tej grupy schorzeń. W zależności od danego przypadku, różnią się one stopniem zaawansowania zaburzenia oraz sposobem wykonywania danej aktywności. Na przykład natręctwa mogą być intensywne lub delikatne.
Onychofagia może przybierać łagodną formę, która polega jedynie na wkładaniu palców u rąk do ust, oraz formę ostrą, gdy osoba, szczególnie po sytuacji stresowej albo bardzo ekscytującej, obgryza całe wystające części paznokcia, często wraz z otaczającym je naskórkiem. Przeważnie dotyczy paznokci u rąk, chociaż zdarza się również obgryzanie paznokci u nóg.
Trichotillomania dotyczy wyrywania włosów nie tylko na głowie, ale także na rękach i nogach. Może także dotyczyć brwi, rzęs, włosów łonowych oraz pod pachami. Skubanie włosów, okręcanie wokół palca, energiczne pociąganie to niektóre z aktywności, które podejmują w stanie silnego napięcia osoby dotknięte tym zaburzeniem.
Przyczyny
Zaburzenia te mogą występować z różnych przyczyn, często jak czynnik wywołujący wskazywane są zaburzenia lękowe. Bardzo często dotyczą one osób, które czują się samotne, zestresowane, a także takich, które mierzą się z trudnymi życiowymi wyzwaniami. Wydarzenia traumatyczne, które miały miejsce w przeszłości lub które dzieją się teraz, również mogą przejawiać się w ten sposób w zachowaniu. Możliwe są także zmiany hormonalne oraz zaburzony poziom witamin w organizmie (szczególnie w przypadku onychofagii).
Natręctwa – Objawy
Zaburzenia te charakteryzują się niekontrolowanym podejmowaniem danej aktywności. W przypadku onychofagii jest to wkładanie rąk do buzi, a także widoczne uszkodzenia zarówno paznokci jak i naskórka. Często zmiany te są tak rozległe, że mogą znacząco wpłynąć na zdrowie pacjenta. Zapalenia skórne są najczęstszymi objawami tego zaburzenia, wymagają podjęcia leczenia dermatologicznego. Trichotillomania objawia się łysymi plackami w miejscach owłosionych, przerzedzone w niektórych rejonach włosy, a także kołtuny i pozwijane pasemka.
Najczęściej występujące objawy natręctwa to:
– wkładanie do ust paznokci i palców
– ciągnięcie, zakręcanie wokół palców oraz wyrywanie włosów
– zniszczony naskórek paznokcia oraz powierzchnia paznokcia
– zapalenia skórne, które mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych (np. sepsa)
– znaczące braki w owłosieniu (np. brak brwi lub rzęs, łyse placki na głowie)
Natręctwa leczenie
Leczenie natręctwa opiera się przede wszystkim na połączeniu psychoterapii z farmakologicznym podejściem. Najczęściej w przypadku natręctw polecana jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. Jednakże rodzaj psychoterapii jest zwykle uzależniony od konkretnego przypadku oraz oczekiwań pacjenta wobec leczenia. Leki, które stosowane w przypadku leczenia natręctw takie leki, które stosuje się również przy leczeniu depresji. Szacuje się, że w około 60-70% przypadkach leczenie farmakologiczne przynosi spodziewane rezultaty.