Narkomania, która jest niezwykle silnym uzależnieniem, stanowi ogromny problem społeczny. Uzależnienie to dotyka osób z różnych kręgów kulturowych, oraz z różnych grup społecznych. Osoba uzależniona potrafi latami ukrywać swój problem. Właśnie dlatego nawet w naszym najbliższym otoczeniu może przebywać osoba, która jest uzależniona, a którą nawet nie podejrzewamy o problem z narkotykami. Jakie są przyczyny tego rodzaju uzależnienia? Jak wspierać osobę uzależnioną od narkotyków? I wreszcie – jak leczyć uzależnienie od narkotyków?
Spis treści
Czym jest uzależnienie od używek?
Wiele osób nie jest świadomych, w jaki sposób działa uzależnienie od narkotyków. Często błędnie myślą, że osoby uzależnione nie mają wystarczająco dużo „siły woli”, by móc po prostu przestać zażywać daną substancję. W rzeczywistości, uzależnienie od narkotyków jest złożonym zaburzeniem. Jego pokonanie zwykle wymaga więcej niż tylko podjęcia decyzji odnośnie wyleczenia, czy też samych dobrych intencji. Narkotyki zmieniają działanie mózgu w taki sposób, że wyjście z nałogu jest bardzo trudne. Na szczęście, badacze wiedzą już więcej na temat funkcjonowania mózgu w przypadku uzależnienia, dzięki czemu łatwiej jest opracować metody na pokonanie nałogu i wsparcie w powrocie do normalnego funkcjonowania.
Uzależnienie jest chroniczną chorobą, która charakteryzuje się potrzebą dostarczenia do organizmu danego narkotyku. Kontrola nad jego zażywaniem jest trudna do opanowania, pomimo raniących konsekwencji. Zwykle decyzja, by zażyć narkotyk po raz pierwszy wynika z chęci osoby ją podejmującej, ale powtarzanie tego działania w konsekwencji prowadzi do zmian w mózgu (mogą być stałe), które wpływają na zdolność do samokontroli oraz zwiększają chęć na ponowne przyjęcie narkotyku. Ludzie, którym udało się wyjść z nałogu, są w podwyższonej grupie ryzyka ponownego powrotu do uzależnienia nawet lata po tym, jak ostatni raz zażyli daną substancję. Powroty są niestety częste, jednak nie oznaczają, że leczenie nie przynosi skutków. Leczenie powinno trwać stale i być dostosowane do zdolności pacjenta. Plan leczenia powinien być często zmieniany i modyfikowany w zależności od potrzeb.
Uzależnienie od narkotyków – Przyczyny
Nie ma jednoznacznej przyczyny tego, dlaczego jedna osoba wpada w uzależnienie od narkotyków, a druga nie. Istnieje wiele czynników, które mogą wpłynąć na zwiększenie ryzyka uzależnienia się od substancji- im więcej czynników dana osoba spełnia, tym wyższe prawdopodobieństwo. Biologiczne, społeczne i rozwojowe uwarunkowania odgrywają ważną rolę.
Wśród podstawowych przyczyn uzależnienia od narkotyków znajdziemy:
- chęć zaimponowania znajomym
- powielanie zachowań znajomych
- ciekawość, nadmierne zainteresowanie działaniem substancji psychoaktywnych
- sposób na ucieczkę od przeżywanych problemów rodzinnych, emocjonalnych, zawodowych
- brak pewności siebie, zaniżona samoocena
- nuda
- predyspozycje osobowości
- depresja
Uzależnienie od narkotyków – Objawy
Większość narkotyków wpływa na działanie mózgu, wywołując poczucie szczęścia, które jest spowodowane dopaminą. Prawidłowo funkcjonujący system nagradzania w mózgu, motywuje osobę do powtarzania czynności, które sprawiają radość. Na przykład takie jak jedzenie czy spotykanie się z bliskimi osobami. Pojawienie się dużej ilości „nadprogramowej” dopaminy w tym systemie, dostarczonej przez narkotyk, powoduje wzmocnienie chęci do powtarzania aktywności, która jest niebezpieczna, ale sprawia przyjemność. Gdy osoba kontynuuje zażywanie narkotyku, jej mózg staje się „przyzwyczajony” do danej substancji. Powoli nie odczuwa już takiej samej przyjemności jak na początku, gdyż tolerancja na jej działanie wzrosła. Powoduje to chęć zażycia większej dawki. Ponadto wpływa na zmniejszenie odczuwania przyjemności ze “zwykłych” czynności, takich jak jedzenie, seks, zachowania społeczne.
Długoterminowe skutki zażywania leku mogą wpływać na zdolność do koncentracji, uczenia się, oceny sytuacji, radzenia sobie ze stresem, zapamiętywania. Mimo tych problemów, większość osób uzależnionych nadal zażywa narkotyki- tak silnie działa mechanizm uzależnienia.
Warto zwrócić uwagę, że osoba uzależniona zazwyczaj zaprzecza, że ma problem z narkotykami. Właśnie dlatego bardzo ważna w walce z tym uzależnieniem jest rola najbliższych osób, które zauważywszy problem, powinny starać się wspierać uzależnionego i skłonić go do podjęcia leczenia.
Najczęściej występujące objawy to:
- silna potrzeba zażycia narkotyku codziennie, lub kilka razy dziennie
- zażywanie więcej niż się planowało, i przez dłuższy czas
- potrzeba stałego posiadania narkotyku przy sobie, kupowania go nawet w sytuacji, kiedy na to nie stać
- kontynuacja zażywania nawet w sytuacji, gdy oddziałuje to na pracę, relacje
- częstsze niż wcześniej samotne spędzanie czasu
- zaniedbanie fizyczne i psychiczne
- kłamstwa, kradzieże oraz inne niebezpieczne czynności wykonywane pod wpływem działania substancji
- złe samopoczucie oraz inne negatywne skutki
- ukrywanie zażywania narkotyków przed bliskimi
- wahania nastroju
- zobojętnienie
- ucieczki z domu
- napady agresji i złości
- spadek wagi
- pogorszenie się stanu cery, pojawienie się zmian skórnych
- przekrwienie oczu
- nadmierne rozszerzenie lub zwężenie źrenic
- w zależności od stosowanego narkotyku nakłucia lub siniaki
Wpływ narkotyków na organizm
Długotrwałe zażywanie narkotyków sieje istne spustoszenie w organizmie. W zależności od stosowanego narkotyku uzależniony może mieć problem z:
- przewlekłym suchym kaszlem
- chronicznym katarem
- krwawieniem z nosa
- problemów z uzębieniem
- zmianami skórnymi
Narkotyki osłabiają organizm, doprowadzając tym samym do omdleń, pojawienia się nudności i wymiotów. Uzależniony boryka się również z problemem nadmiernej potliwości. Rozregulowany wpływem narkotyków organizm ma problem z wahaniem temperatury ciała, skokami ciśnienia oraz jest bardziej podatny na różnego rodzaju infekcje. Ból mięśni i kości pojawia się zazwyczaj w momencie, gdy ilość narkotyku w organizmie uzależnionego zaczyna spadać. Objawy te ustępują po zażyciu kolejnej dawki.
Jak pomóc osobie uzależnionej od narkotyków?
Uzależnienia od narkotyków i substancji chemicznych są niezwykle groźne dla życia i zdrowia osoby uzależnionej. Jak już wcześniej wspomniano osoba uzależniona nie zdaje sobie sprawy ze swojego problemu, oraz sytuacji, w jakiej się znalazła. Właśnie dlatego tak ważna jest pomoc bliskich. Szukając odpowiedzi na pytanie jak wyjść z uzależnienia od narkotyków, znajdziemy mnóstwo informacji na temat tego, jak istotna jest rola rodziny i osób pozostających w najbliższym otoczeniu chorego. Przede wszystkim nie należy kryć uzależnionego. Osoba uzależniona musi ponieść konsekwencje swojego zachowania, a ukrywanie problemu i załatwianie za taką osobę ważnych spraw w niczym jej nie pomoże. Przykre konsekwencje uzależnienia, których doświadczy narkoman, pomogą mu zrozumieć sytuację, w jakiej się znalazł oraz podjąć decyzję o rozpoczęciu leczenia. Z drugiej strony osoba uzależniona musi być pewna, że może liczyć na wsparcie i troskę w sytuacji, w jakiej się znalazła. Pomoże to w rozpoczęciu leczenia i późniejszej jego kontynuacji.
Osoba pozostająca w bliskim otoczeniu uzależnionego, która chce dołożyć starań, by pomóc w wyjściu z uzależnienia, powinna sama zwrócić się o pomoc do specjalisty. Dzięki psychoedukacji bliski zrozumie, na czym będzie polegała jego rola w procesie leczenia, oraz jakich sytuacji powinien unikać, by nie paść ofiarą manipulacji narkomana i nie stać się osobą współuzależnioną. Takiej fachowej pomocy udzielić może psycholog lub terapeuta specjalizujący się w terapii uzależnień.
Leczenie
Leczenie uzależnienia od narkotyków jest ściśle związane z silną wolą i chęcią zmiany u osoby uzależnionej. W przypadku głębokiego uzależnienia, bardzo często wymagana jest hospitalizacja. Najpierw należy pozbyć się substancji z organizmu, a dopiero w następnym etapie możliwe jest podejście do kompleksowej terapii, czasem włączane jest leczenie farmakologiczne. Jednakże tym, co jest najbardziej istotne w procesie leczenia, to nastawienie pacjenta. Brak chęci, by pokonać swoją chorobę i nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich znacząco zmniejszają szanse na powodzenie terapii i wyjście z uzależnienia.
Rodzaj psychoterapii podejmowanej w przypadku leczenia uzależnień od narkotyków jest ściśle związany zarówno z rodzajem narkotyku zażywanego przez osobę uzależnioną, jak i jego osobistych preferencji, a także doświadczeń. Bardzo ważną funkcję pomocniczą w powrocie do zdrowia pełni także udział w terapiach grupowych. Także uczestnictwo w spotkaniach grup samopomocowych jest bardzo istotnym czynnikiem. W ten sposób pacjenci mogą wspierać się nawzajem w postanowieniach zerwania z uzależnieniem, dzielić doświadczeniami oraz motywować nawzajem. Najlepsze efekty można zaobserwować jednak podczas indywidualnych spotkań z psychoterapeutą. Specjalista nie tylko wskaże właściwy sposób postępowania, pomocny w wyjściu z nałogu, ale również pomoże rozpoznać przyczyny pojawienia się uzależnienia i pomoże przepracować problem.
W placówkach Psycho Care pracują doświadczeni psychoterapeuci, którzy w profesjonalny sposób pomagają osobom uzależnionym. Zachęcamy do umówienia wizyty online poprzez stronę www lub mailowo bądź telefonicznie.
Zapraszamy do przeczytania artykułu na temat pokrewnych uzależnień: uzależnienie od dopalaczy, uzależnienie od nikotyny,
uzależnienie od leków, uzależnienie od seksu , uzależnienie od alkoholu.