Jak pomóc osobie chorej na chorobę Alzheimera? Objawy, leczenie i wsparcie
Choroba Alzheimera to jedna z najczęściej diagnozowanych przyczyn otępienia u osób starszych. Jej pojawienie się w rodzinie budzi silny lęk i niepokój – nie tylko u chorego, ale także u jego bliskich. W poniższym artykule znajdziesz najważniejsze informacje o chorobie Alzheimera: objawy, przyczyny, etapy rozwoju, a także wskazówki, jak pomóc osobie chorej oraz jak zadbać o wsparcie dla rodziny.
Choroba Alzheimera – charakterystyka
Szacuje się, że choroba Alzheimera może dotyczyć nawet 250 tysięcy osób w Polsce. Zachorowalność stale rośnie wraz z procesem starzenia się społeczeństwa i wydłużeniem średniej długości życia. Pierwszy przypadek tej choroby został opisany w 1907 roku przez niemieckiego psychiatrę Aloisa Alzheimera.
Wyróżnia się dwie postaci choroby Alzheimera:
- Postać wczesną – diagnozowaną przed ukończeniem 65. roku życia, przebiegającą zazwyczaj szybciej i agresywniej.
- Postać późną – rozpoznawaną po 65. roku życia, rozwijającą się stopniowo.
Choroba Alzheimera może mieć charakter rodzinny lub sporadyczny. Jej przebieg dzieli się na trzy etapy:
- Lekkie otępienie
- Umiarkowane otępienie
- Głębokie otępienie
Przyczyny i czynniki ryzyka choroby Alzheimera
Przyczyny choroby Alzheimera nie są do końca poznane. Wśród najważniejszych czynników ryzyka wymienia się:
- Zaawansowany wiek – im starsza osoba, tym większe ryzyko zachorowania.
- Niski poziom wykształcenia i mała aktywność intelektualna.
- Urazy głowy przebyty w przeszłości.
- Choroby przewlekłe takie jak:
- Nadciśnienie tętnicze
- Cukrzyca typu II
- Miażdżyca
- Wysoki poziom cholesterolu
- Podwyższony poziom homocysteiny (często wynikający z niedoboru kwasu foliowego)
- Czynniki genetyczne – zwłaszcza, gdy choroba Alzheimera występowała u członków najbliższej rodziny.
- Prawdopodobny związek z infekcją wirusem opryszczki (HSV-1) – temat ten jest nadal przedmiotem badań.
Coraz większą uwagę zwraca się również na znaczenie zdrowego stylu życia i regularnych ćwiczeń umysłowych w profilaktyce choroby Alzheimera.
Czy choroba Alzheimera jest dziedziczna?
Występowanie choroby Alzheimera wśród najbliższych krewnych (rodzice, rodzeństwo, dziadkowie) zwiększa ryzyko zachorowania. W takiej sytuacji szczególnie ważne jest wprowadzenie działań profilaktycznych:
- Aktywność fizyczna
- Zdrowe odżywianie
- Regularne ćwiczenia pamięci i umiejętności poznawczych
- Unikanie stresu i dbanie o dobrostan psychiczny
Wprowadzenie tych nawyków może znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju objawów otępiennych.
Objawy choroby Alzheimera
Choroba Alzheimera objawia się przede wszystkim postępującymi zaburzeniami pamięci. Pacjent ma trudności zarówno z przyswajaniem nowych informacji, jak i z przypominaniem sobie wydarzeń z przeszłości. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się dodatkowe objawy:
- Afazja – trudności w doborze słów, problemy z mową.
- Apraksja – niemożność wykonywania prostych czynności, takich jak ubieranie się, pisanie czy jedzenie.
- Agnozja – trudności z rozpoznawaniem bodźców wzrokowych lub słuchowych.
- Zaburzenia funkcji wykonawczych – problemy z planowaniem, organizacją i podejmowaniem decyzji.
U pacjentów mogą występować także:
- Zaburzenia nastroju
- Zmiany osobowości
- Urojenia i omamy
- Niepokój psychoruchowy
- Zaburzenia snu
- Mioklonie i napady padaczkowe
- Zbieractwo
Najczęściej występujące objawy choroby Alzheimera
Część pacjentów chorych na Alzheimera nie jest świadoma swojej choroby, przeczytaj więcej w artykule : czy pacjent chory na Alzheimera wie, że jest chory? Oto lista objawów choroby Alzheimera, które najczęściej występują u pacjentów:
- Znaczące zaburzenia pamięci, wpływające na codzienne funkcjonowanie.
- Problemy z planowaniem i rozwiązywaniem codziennych problemów.
- Trudności w wykonywaniu znanych czynności, takich jak gotowanie czy prowadzenie samochodu.
- Zaburzenia orientacji w czasie i przestrzeni.
- Problemy z percepcją wzrokowo-przestrzenną, trudności w rozróżnianiu kolorów i ocenianiu odległości.
- Kłopoty z komunikacją – zapominanie słów, powtarzanie tych samych zdań.
- Chowanie rzeczy w nietypowych miejscach i trudności z ich odnalezieniem.
- Zaburzenia oceny sytuacji, łatwowierność, brak dbałości o wygląd i higienę.
- Wycofanie z życia towarzyskiego i zawodowego.
- Wahania nastroju, niepokój, smutek, nieuzasadniona podejrzliwość.
Diagnoza choroby Alzheimera
Proces diagnozowania Alzheimera wymaga kompleksowej oceny stanu zdrowia pacjenta. Wykorzystuje się badania:
- Obrazowe (rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa) – w celu wykluczenia innych przyczyn objawów.
- Laboratoryjne – by sprawdzić ogólny stan zdrowia.
- Psychologiczne i neuropsychologiczne – ocena funkcji poznawczych i pamięci.
Najczęściej stosowane testy to:
- Test Mini-Mental (MMSE) – ocenia zdolności poznawcze, pamięć, orientację i język.
- Test Rysowania Zegara – służy do oceny funkcji wzrokowo-przestrzennych i koncentracji.
Jak leczyć chorobę Alzheimera?
Leczenie choroby Alzheimera ma na celu spowolnienie postępu choroby i poprawę jakości życia pacjenta oraz jego najbliższych. Obecnie stosowane metody obejmują:
- Farmakoterapię – leki na Alzheimera, które modyfikują przebieg choroby i zmniejszają objawy otępienia.
- Psychoterapię – indywidualne sesje terapeutyczne pomagające radzić sobie z lękiem, depresją i stresem.
- Terapie zajęciowe – treningi pamięci, aktywizujące ćwiczenia poznawcze.
- Wsparcie dla rodziny i opiekunów – edukacja na temat choroby i strategii radzenia sobie z wyzwaniami opieki.
Wczesne wdrożenie leczenia może znacząco opóźnić rozwój choroby oraz poprawić jakość życia zarówno chorego, jak i jego opiekunów. W najbardziej zaawansowanym stadium chorób, kiedy chory na Alzheimera przestaje chodzić, może pojawić się potrzeba skorzystania z pomocy zewnętrznej.
Wsparcie dla bliskich osób chorych na Alzheimera
Choroba Alzheimera wpływa nie tylko na osobę chorą, ale również na całą rodzinę. Najbliżsi bardzo często rezygnują z własnych planów, aby zapewnić choremu możliwie najlepszą opiekę. Warto pamiętać, że pomoc i wsparcie dla opiekunów są równie ważne jak leczenie pacjenta.
Systematyczne korzystanie z pomocy psychologa lub psychoterapeuty pomaga rodzinom chorego:
- Radzić sobie z codziennymi trudnościami.
- Rozładować napięcie emocjonalne.
- Lepiej zrozumieć mechanizmy choroby.
- Uczyć się skutecznych strategii komunikacji z osobą chorą.
Psychoterapia dla rodzin osób chorych na Alzheimera
Pomoc psychologiczna dla rodzin osób z chorobą Alzheimera to ważny element kompleksowego leczenia. Specjalistyczna terapia może obejmować:
- Wsparcie emocjonalne i poradnictwo psychologiczne.
- Pomoc w zrozumieniu przebiegu choroby i jej wpływu na funkcjonowanie rodziny.
- Wsparcie w budowaniu strategii opieki i dbania o własne potrzeby psychiczne.
W PsychoCare oferujemy pomoc dla rodzin dotkniętych chorobą Alzheimera – zarówno w formie terapii indywidualnej, jak i grup wsparcia.
Podsumowanie
Choroba Alzheimera jest schorzeniem, które w sposób nieodwracalny wpływa na życie pacjenta oraz jego najbliższych. Ważne jest wczesne rozpoznanie pierwszych objawów Alzheimera. Objawy choroby rozwijają się stopniowo, pogarszając jakość życia, samodzielność i relacje międzyludzkie. Kluczowe znaczenie ma nie tylko właściwe rozpoznanie i leczenie Alzheimera, ale również odpowiednie wsparcie psychologiczne dla chorych i ich rodzin.
Jeżeli Ty lub Twoi bliscy zmagacie się z wyzwaniami związanymi z chorobą Alzheimera, pamiętaj, że nie musicie mierzyć się z tym sami. W PsychoCare oferujemy profesjonalną pomoc psychologiczną oraz psychoterapię dla rodzin osób dotkniętych otępieniem. Zapraszamy Cię na bezpłatną konsultację wstępną, podczas której pomożemy Ci zdecydować czy potrzebujesz wsparcia
Zadbaj o zdrowie psychiczne swoje i swoich bliskich – skontaktuj się z nami i umów się na bezpłatną konsultację.
Bibliografia:
- Aarsland D, Cummings JL, Yenner G et al.: Relationships of aggressive behaviour to other neuropsychiatric symptoms in patients with Alzheimer’s disease. Am J Psych 1996; 153: 243-247;
- Barczak A, Gorzkowska A, Klimkowicz-Mrowiec A: Ocena zaburzeń funkcjonowania poznawczego. In: Diagnostyka i leczenie otępień. Rekomendacje zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Alzheimerowskiego. Medisfera, Otwock 2012: 11–29; Borzym A. Oddziaływanie niefarmakologiczne w otępieniu.
- W: Parnowski T. Choroba Alzheimera. PZWL, Warszawa 2010: 49–51;
- Campion D, Dumanchin C, Hannequin D et al.: Early onset autosomal dominant Alzheimer disease: prevalence, genetic heterogeneity and mutation spectrum. Am J Hum Genet 1999; 65: 664-670; Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR: “Mini-Mental State”. A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res 1975; 12: 189–198;
