Spis treści
Czy psychoterapia jest tylko dla osób mocno zaburzonych?
Każdy doświadcza w swoim życiu okresów stresu, smutku, żałoby oraz konfliktów. W związku z tym, kiedy czujemy się źle, nie zawsze mamy pewność, czy już skorzystać z pomocy profesjonalisty. Dodatkowo, większość z tych osób, która mogłaby skorzystać z takiej pomocy, wcale jej nie szuka. Statystyki mówią, że jedna na pięć osób cierpi na jakąś formę zaburzenia psychicznego. Niestety tylko połowa z nich jest poddawana leczeniu. Diagnozowanie i zarządzanie leczeniem chorób psychicznych jest priorytetem dla społeczności psychiatrycznej. Jednak pomoc psychologiczna dla tych, których diagnoza nie jest do końca jasna, jest równie ważna. Poza niepotrzebnym cierpieniem, osoby doświadczające problemów natury psychicznej narażają się na pogorszenie swojego problemu poprzez unikanie profesjonalnej pomocy. Im szybciej ktoś otrzyma pomoc, tym łatwiej będzie mu przez ten problem przejść i go rozwiązać.
Można to porównać do grypy. Nieleczona i ignorowana, może spowodować większe spustoszenie w naszym organizmie oraz przynieść powikłania, niż gdyby podjęto leczenie na samym początku. Tak samo w przypadku zaburzeń psychicznych. Lepiej jest zgłosić się wcześniej o pomoc, niż ryzykować poważniejszymi problemami później. Wtedy leczenie będzie dłuższe i wymagające większych nakładów pracy.
Kto korzysta z pomocy psychoterapeuty?
Wielu psychologów przypisuje te „opóźnione” diagnozy, które mogły być wyleczone już dużo wcześniej, stygmatyzacji osób korzystających z profesjonalnej pomocy- czy to psychologicznej, czy psychoterapeutycznej. Spory udział mają też w tym krążące mity o korzystaniu z terapii. Przede wszystkim mit, jakoby tylko „szaleni” ludzie korzystali z tej formy pomocy, lub przypisywanie korzystaniu z pomocy specjalisty oznak słabości i przyznania się do porażki. Dużo osób uważa także, że decyzja o podjęciu terapii zaowocuje dużymi kosztami oraz pochłonie mnóstwo czasu. Jednak nie jest to prawdą. W zależności od nurtu, są terapie krótko- oraz długoterminowe, częstotliwość spotkań również różni się miedzy sobą. Zdarzają się terapie, które trwają kilka tygodni i nie wymagają dużego nakładu czasowego. Więcej w artykule ile trwa psychoterapia.
Psychoterapia – bez poważnego zaburzenia
Psychoterapia nie musi być traktowana tylko w kategoriach leczenia zaburzeń i chorób psychicznych. Różne zdarzenia życiowe i stresujące sytuacje wpływają na nasz stan. Korzyści, które wynosimy z psychoterapii, powinny być postrzegane jako wyzwalacze stresu, dbanie o siebie i swój umysł. Tak jak ćwiczenia fizyczne i zdrowe jedzenie, tak samo i psychoterapia może przyczynić się do polepszenia naszego dobrostanu.
Nie można porównać między sobą zawodu psychologa, psychoterapeuty czy też coacha. Każdy z nich pełni inną funkcję oraz rolę, są pomocni w rozwiązywaniu problemów natury psychicznej. Każdy z tych zawodów ma swoje wady i zalety, w zależności od naszego podejścia oraz potrzeb.
Coaching jest stosunkowo nową metodą pomocy, polega głównie na wspieraniu rozwoju, towarzyszeniu w całym procesie. Nie skupia się na problemach, a raczej pomaga odnaleźć nowe rozwiązania. Polecany jest szczególnie osobom zagubionym w kwestiach zawodowych, szukających swojej drogi, kariery, chociaż nie tylko. Osoba profesjonalnie zajmująca się coachingiem ma ukończony kurs, dzięki któremu może pomagać w dążeniu do rozwoju swojego klienta. Jednakże jest to inny sposób pomocy, niż porada u psychologa czy też sesja u psychoterapeuty.
Porady psychologa czy psychoterapeuty
Porada u psychologa znacząco różni się także od regularnej psychoterapii. Jeśli nie jesteśmy pewni, czy psychoterapia jest dla nas, czy skorzystamy na tym- warto najpierw zgłosić się do psychologa. Zapozna się on z naszymi problemami, oceni, czy psychoterapia jest dla nas odpowiednią drogą. Bardzo często w ten sposób zaczyna się nasza „droga” do psychoterapii. Właśnie od psychologa, który to może pokierować nas następnie do gabinetu psychoterapeuty. Nie jest to oczywiście wymóg. Wielu pacjentów zapisało się na terapię bezpośrednio i wynosi z niej mnóstwo korzyści, a przede wszystkim zyskują poprawę jakości życia. Psycholog może nam pomóc w konkretnym problemie, z którym się zgłaszamy, przekaże wskazówki, co można zrobić dalej, pokieruje, gdzie można się udać w razie dalszych problemów.
Jednak tylko psychoterapia pomoże w trwałej zmianie sposobu myślenia, a w konsekwencji do zmian w obrębie całego naszego funkcjonowania. Tego nie uzyskamy ani przez coaching, ani poprzez konsultację psychologiczną. Otto Kernberg, amerykański psychoanalityk, powiedział na temat psychoterapii: „Leczenie psychoanalizą, podobnie jak każde inne, ma na celu przyniesienie pacjentowi ulgi w cierpieniu. Psychoanalityk nie koncentruje się jednak na usuwaniu objawów cierpienia, tylko szuka jego przyczyn w nieświadomości, sięgając do najwcześniejszych doświadczeń pacjenta i analizując ich wpływ na jego aktualne relacje i zachowanie.” Oczywiście, nie każda psychoterapia szuka przyczyn w przeszłości, tak jak ma to miejsce w psychoanalizie. Jednak można powiedzieć, że zmienia na lepsze nasze zakorzenione sposoby funkcjonowania, które wcześniej stopowały nasz rozwój. Do zmiany wymagana jest jednak chęć ze strony pacjenta. Bez współpracy z jego strony psychoterapeuta nie będzie w stanie nam pomóc, cokolwiek by nie próbował zrobić.
Kiedy zwrócić się do psychoterapeuty?
Jakie są oznaki, że może czas umówić spotkanie z psychoterapeutą? Istnieją pewne wskaźniki, na które należy zwrócić uwagę, w sytuacjach, kiedy czujemy się gorzej psychicznie. Największą oznaką, że warto to zrobić, jest poczucie, że coś nas przerasta lub blokuje zdolności do normalnego funkcjonowania.
Jeśli wszystko, co odczuwamy, jest zbyt intensywne, jest to również przesłanka, by skierować swoje kroki do gabinetu terapeutycznego. Wszyscy czujemy się czasem wściekli lub przygnębieni, jednak istotna jest intensywność tych uczuć. Poczucie bycia przytłoczonym takimi uczuciami, jak złość czy smutek jest bardzo trudne do zniesienia. Psychoterapia może nam w takich momentach pomóc.
Kolejną sprawą jest myślenie katastroficzne. Jak czujemy się, kiedy na naszej drodze pojawia się nieprzewidziane wyzwanie? Czy od razu zakładamy najgorszy możliwy scenariusz? Ta intensywna forma lęku, w której każde zmartwienie urasta do wielkiej rangi, może być bardzo uciążliwa. Paraliżuje w podejmowaniu innych działań, może wręcz spowodować, że zaczniemy unikać podejmowania jakiegokolwiek ryzyka. W takiej sytuacji, zdecydowanie należy zwrócić się o pomoc do specjalisty.
Umiejętność godzenia się
Nancy McWilliams, znana psycholog oraz psychoterapeutka, powiedziała: „Jednym z wyznaczników zdrowia psychicznego jest umiejętność godzenia się z tym, czego nie możemy zmienić. Trzeba umieć opłakać stratę i iść dalej.” Gdy w naszym życiu zdarzy się tragedia, możliwe, że nie będziemy potrafili przestać myśleć o tym zdarzeniu. Mamy w zwyczaju myśleć, że te uczucia odejdą same, jednak bywa, że tak się nie dzieje. Żal i smutek może wpływać na nasze codzienne życie, a nawet oddalić nas od bliskich. Jeśli mamy poczucie, że nie angażujemy się wystarczająco w swoje życie, może, „otworzyć się” na te uczucia i w konsekwencji poradzić sobie z nimi. Bywa też, że żałoba i smutek objawiają się w inny sposób- nadmiernym wręcz zaangażowaniem w życie towarzyskie, brakiem snu. To także są oznaki, że czas na profesjonalną pomoc.
Może być również tak, że nasze ciało samo daje znak, że dzieje się z nami coś złego. Stałe i uciążliwe bóle głowy, obniżenie odporności, bóle pleców- to wszystko może być (chociaż oczywiście nie musi) oznaką problemów psychicznych. Jeśli wykluczone zostały czynniki fizyczne, warto przyjrzeć się tym symptomom od strony psychiki. Kiedy jesteśmy „zdołowani” emocjonalnie, oddziałuje to na nasze ciało. Chroniczne bóle, częste przeziębienia, bóle pleców, a nawet obniżenie popędu seksualnego, mogą świadczyć o stresie, który nas męczy.
Uzależniania a pomoc psychoterapeuty
Oznaką, by zwrócić się o pomoc do psychoterapeuty, jest także częste nadużywanie alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych. Korzystanie z tych substancji, by poradzić sobie z trudnościami w swoim życiu, jest niezdrowym sposobem funkcjonowania. Jeśli myśli o piciu, narkotykach czy też innych substancjach pojawiają się w czasie przeżywania trudnych chwil, jest to znak ostrzegający, że nie potrafimy w zdrowy i prawidłowy sposób radzić sobie z wyzwaniami, które stawia przed nami życie. Ta substancja nie musi być wcale narkotykiem- może to być nawet jedzenie. Zmiany w obrębie apetytu także mogą świadczyć o tym, że coś jest nie tak i warto się temu przyjrzeć. Zarówno przejadanie się, jak i niechęć do jedzenia mogą wskazywać na to, że osoba cierpi, i w ten sposób reaguje na trudną sytuację.
Zmiany w aktywności zawodowej są częste wśród osób zmagających się z emocjonalnymi lub psychologicznymi problemami. Można czuć się „odłączonym” od satysfakcji ze swojej pracy, nawet jeśli wcześniej odczuwaliśmy z niej przyjemność. Zmiany w obrębie koncentracji i uwagi mogą wpływać na nasze zaangażowanie w obowiązki zawodowe, co przekłada się na ocenę naszej pracy zarówno przez szefów, jak i współpracowników. To również może być informacją, że warto skorzystać z pomocy terapeuty, który pomoże nam uporać się z problemami i spojrzeć na siebie w zupełnie nowym świetle. W pracy spędzamy większą część swojego czasu, w związku z tym to właśnie tam często inni pracownicy jako pierwsi zauważają znaki, że dzieje się u nas coś niedobrego, tak samo jak rodzina i bliscy.
Jeśli poprzednie czynności, które sprawiały nam radość, nagle straciły swój sens i nie przynoszą już zadowolenia, warto się temu przyjrzeć. Jeśli odczuwamy rozczarowanie, nie widzimy sensu w naszym życiu, spotkania z psychoterapeutą pomogą znowu nadać znaczenia ważnym dla nas sprawom i spojrzeć na nasze życie w innym świetle.
Psychoterapia – trudność w komunikacji
Trudności w komunikacji są jednymi z częściej spotykanych problemów, z jakimi borykają się współcześni ludzie. Jeśli odczuwamy niezadowolenie z jakości naszych relacji, z tego, w jaki sposób porozumiewamy się ze sobą, odpowiedzią może być terapia dla par. Taka terapia nauczy nas, w jaki sposób podkreślać sprawy, które są dla nas ważne. Zdobędziemy potrzebne narzędzia, by komunikować się w sposób prosty, jasny, bez przemocy, ale asertywnie i stanowczo. Terapia z bliską osobą (lub całą rodziną) usprawni wymianę naszych poglądów, bez doprowadzania do niepotrzebnych konfliktów. Jeśli nawet do nich dojdzie, będziemy wiedzieć, w jaki sposób łatwiej zakończyć je w pokojowy sposób. Istotna będzie także zdobyta wiedza na temat mowy ciała oraz ogólnego podejścia do kultury i sposobu wypowiedzi. Ma to również duże znaczenie w komunikacji.
Ostatnim z czynników skłaniających do skorzystania z pomocy psychoterapeuty jest sytuacja, gdy to bliscy zauważają, że dzieje się z nami coś złego. Często rodzina zna nas na tyle dobrze, że zauważa pewne negatywne wzorce zachowania, które dla innych są niedostrzegalne. Warto wziąć pod uwagę to, co mówią nam bliscy, gdyż przeważnie kieruje nimi troska i chęć pomocy. Jeśli przyjaciel lub członek rodziny mówi do nas „Jak się masz, czy na pewno wszystko jest ok, może zwrócić się do kogoś o pomoc”, powinniśmy wziąć tę radę pod uwagę i zgłosić się do specjalisty.
Najważniejsze w tych wszystkich czynnikach jest to, w jaki sposób sami się czujemy. Jeśli nasze samopoczucie jest znacząco obniżone, z pewnością wizyta w gabinecie psychoterapeuty nie zaszkodzi, a jedynie pomoże.
