Spis treści
Co to jest zdrowie psychiczne?
Według Światowej Organizacji Zdrowia, zdrowie psychiczne można zdefiniować jako dobrostan, w którym jednostka realizuje swoje możliwości i potrafi poradzić sobie z różnorodnymi sytuacjami życiowymi, jest w stanie uczestniczyć w życiu społecznym oraz produktywnie pracować.
Jak widać, jest to pojęcie znacznie szersze od potocznej definicji, kiedyś bardzo rozpowszechnionej, która określa zdrowie psychiczne jako stan braku zaburzeń psychicznych. Ten wąski opis nie zawierał w sobie całego spektrum funkcjonowania psychicznego, jakim jest także zdolność do radzenia sobie z trudnościami, traumami i stresami, które często są nieuniknionym doświadczeniem w życiu każdego człowieka, a także do ogólnego poczucia zadowolenia i spełnienia w swoim życiu. Dobrostan i zdrowie to słowa, które na ogół używane są łącznie. Angielskie „well-being”,w kontekście zdrowia, przeważnie oznacza dobrostan zarówno każdego z nas , jak i nas wszystkich w pojęciu wspólnoty. Może być także rozumiane jako pomyślność, a także dobro, czy nawet dobrobyt.
W pojęciu zdrowia psychicznego zawiera się zarówno funkcjonowanie emocjonalne, psychologiczne, jak i społeczne człowieka. Osoba zdrowa psychicznie w miarę sprawnie radzi sobie z normalnym stresem życiowym, pokonuje przeciwności losu, pracuje produktywnie i skutecznie. Potrafi także tworzyć zdrowe i długotrwałe relacje. Zdrowie psychiczne wpływa na nasze emocje, myśli i zachowanie. Jest istotne na każdym etapie naszego życia, od dzieciństwa, poprzez okres dorosłości, aż po wiek dojrzały.
Co wpływa na zdrowie psychiczne?
Wiele czynników może wpływać niekorzystnie na nasze zdrowie psychiczne. Jednym z podstawowych jest czynnik biologiczny, za który odpowiedzialne są geny i chemia mózgu. Wszelkie życiowe doświadczenia także wpływają na nasze zdrowie. Wydarzenia takie jak przebyte traumy czy nadużycia względem naszej osoby zostawiają szczególny ślad, rysę na naszym zdrowiu psychicznym.
W zależności od naszych naturalnych zasobów, w które zostaliśmy wyposażeni w dzieciństwie, będziemy potrafili poradzić sobie lepiej lub gorzej ze zmianami w naszym życiu. Tym samym, można wyróżnić historię chorób psychicznych występujących w rodzinie jako istotny czynnik wpływający na naszą psychikę. Ma ona przełożenie na nasze zdrowie psychiczne zarówno bezpośrednio w kwestii dziedziczenia, jak i formowania społecznego. Opiekunowie (zwykle są to rodzice) kształtują nasze zapatrywanie na zdrowie psychiczne oraz na nasze funkcjonowanie. Dzieje się to poprzez pokoleniowe przekazywanie wzorców relacyjnych, uczenie, w jaki sposób radzić sobie w poszczególnych trudnych sytuacjach życiowych, oraz poprzez modelowanie,
Należy pamiętać o tym, że zaburzenia i choroby psychiczne mogą dotyczyć każdego, bez względu na płeć, kolor skóry, miejsce zamieszkania czy też wiek.
Dlaczego zdrowie psychiczne jest ważne?
Zdrowie psychiczne jest tak samo istotne, jak zdrowie fizyczne. Według najnowszych badań, jedna na pięć osób doświadczy w przeciągu swojego życia uszczerbku na zdrowiu psychicznym. Jest to bardzo duża liczba, przez co tym bardziej powinniśmy zwrócić uwagę na ten ważny temat. Najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym jest depresja, tuż za nią znajdują się zaburzenia afektywne- dwubiegunowe, zaburzenia lękowe, schizofrenia oraz zaburzenia odżywiania. W takich momentach najlepiej zgłosić się do takiego miejsca jak poradnia zdrowia psychicznego.
Zdrowie psychiczne jest integralne ze zdrowym, zbalansowanym życiem. Wpływa na każdy aspekt naszego życia, więc w przypadku zaniedbania go skutki mogą być tragiczne. Zdrowie psychiczne (lub jego brak) ma także kluczowy wpływ na jakość i rodzaj naszej komunikacji z innymi ludźmi.
Wiele zaburzeń psychicznych prowadzi do zaniedbania codziennych obowiązków, zaniechania zdrowego stylu życia. To w konsekwencji może mieć wpływ także na nasze zdrowie fizyczne, a nawet doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Nie należy również zapominać o tym, że zaburzenia psychiczne mogą także wpływać na zwiększenie chęci alienacji od innych osób, wyłączania się ze społeczeństwa, do samookaleczania, a także do podejmowania prób samobójczych. Dlatego tak ważne jest, by mówić głośno o zdrowiu psychicznym. Kryzys emocjonalny może dotknąć każdego z nas. Dlatego tak bardzo istotne jest edukowanie społeczeństwa o możliwych rodzajach dostępnej pomocy i leczenia.
Utrzymywanie swojego dobrostanu na wysokim poziomie jest podstawą, by korzystać ze wszystkich możliwości, jakie oferuje nam życie. Normalne funkcjonowanie na satysfakcjonującym poziomie jest utrudnione, gdy cierpimy na niezdiagnozowane zaburzenie psychiczne czy przeżywamy kryzys.
Jak dbać o zdrowie psychiczne?
Gdy przeżywamy kryzys czy trudności emocjonalne możemy skorzystać ze wsparcia psychologa czy psychoterapeuty w poradnii zdrowia psychicznego. Jeszcze niedawno zdrowie psychiczne było traktowane „po macoszemu”, a wiedza i edukacja na jego temat była spychana na drugi plan. Większość osób, w tym także służba medyczna, skupiała się tylko na chorobach ciała i ich leczeniu. „Dbanie o siebie” kojarzyło się wyłącznie z fizycznością, czyli np. z ćwiczeniami i dietą. Obecnie wiemy już, że o zdrowie psychiczne także można, a wręcz należy dbać, a na człowieka jako jednostkę warto spojrzeć w podejściu holistycznym (jako całościowy układ).
Jednym z podstawowych czynników, jaki może pomóc nam w ocenie naszego stanu zdrowia psychicznego, a także doprowadzić do jego znaczącej poprawy, jest szczera rozmowa z drugą, przyjazną nam osobą, o swoich uczuciach i obawach. Korzyści płynące z takiej rozmowy działają na nas wielotorowo. Przede wszystkim, pomoże nam w łatwiejszym zrozumieniu siebie. Wypowiadając nasze myśli na głos, formując je w słowa, nadajemy im znaczenie, układamy je w logiczną całość. W ten sposób swobodniej będziemy mogli ocenić skalę towarzyszących nam trudności oraz poszukać odpowiedniego dla nas rozwiązania.
Druga osoba może nam także podpowiedzieć, gdy dostrzeże coś niepokojącego w naszym zachowaniu, np. nieadekwatne reagowanie, agresywne odpowiedzi, wysoki poziom stresu. Często to właśnie bliscy jako pierwsi zgłaszają alarmujące, zauważalne zmiany w zachowaniu osób dotkniętych chorobą psychiczną i borykających się z problemami natury psychicznej. Wtedy warto poszukać wsparcie profesjonalisty w takim miejscu jak poradnia zdrowia psychicznego.
Kolejnym plusem rozmowy z drugim człowiekiem jest kojąca myśl, że zostaliśmy wysłuchani i zrozumiani. Czując wsparcie i przyjazne nastawienie drugiej osoby, łatwiej jest uświadomić sobie skalę naszych problemów, i podjąć ewentualną decyzję o podjęciu kolejnych kroków (np. o skorzystaniu z pomocy specjalisty).
Zdrowie psychiczne a zdrowie fizyczne
Bardzo ważne dla utrzymywania zdrowia psychicznego na dobrym poziomie jest dbanie o swoje fizyczne zdrowie. Utrzymując ciało w dobrej formie i będąc aktywnym, podwyższamy swoją samoocenę oraz pewność siebie. Lepiej śpimy, pracujemy, co przekłada się na nasze ogólne samopoczucie. Podczas wysiłku fizycznego uwalniamy także endorfiny (hormony szczęścia), co znacznie wpływa na redukcję stresu i napięcia.Dieta również ma znaczący wpływ na nasze zdrowie psychiczne. Mózg, jak każdy inny organ, potrzebuje odpowiedniego odżywiania. Zbilansowana dieta, bogata w witaminy i minerały, pomoże w zwiększeniu witalności, co ma realny przekład na nasz dobrostan.
Nadmierna dbałość o detale, wyszukiwanie błędów, wewnętrzna krytyka, perfekcjonizm- każda z tych cech wpływa negatywnie na nasze zdrowie psychiczne. Żyjąc w poczuciu bycia „niedostatecznym”, wpędzamy się w coraz większe kompleksy i poczucie beznadziei, skąd krótka droga do większych problemów. Jeśli jest to dla nas za trudne warto, rozważyć możliwość zwrócenia się o pomoc do specjalisty.
Jak dbać o zdrowie psychiczne?
Dbać o swoje zdrowie psychiczne możemy na bardzo wiele sposobów. Ważnym czynnikiem sprzyjającym utrzymaniu zdrowia jest dążenie do spełniania swoich potrzeb i do podtrzymywania satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi.
Jednym z dostępnych rozwiązań wspierających zdrowie psychiczne jest korzystanie z psychoterapii czy konsultacji psychologicznych w takim miejscu jak poradnia zdrowia psychicznego. Niestety, nadal powszechna jest opinia, że z tego rodzaju pomocy korzystają tylko osoby chore, w kryzysowych sytuacjach. Jest to mylne przekonanie, gdyż psychoterapia może w znaczący sposób usprawnić nasze funkcjonowanie. Nawet jeśli obecnie znajduje się ono na zadowalającym nas poziomie i nasz problem nie ingeruje zbytnio w naszą codzienność.
Psychoterapia może na pomóc w uporządkowaniu ważnych dla nas obszarów w życiu, wskaże istotne mechanizmy, z których nieświadomie korzystamy. Jest to swoista higiena umysłu, dbanie o niego, o jakość swoich myśli oraz relacji, które są w naszym życiu.
Dbanie o zdrowie psychiczne to także szeroko rozumiany rozwój. Każdy człowiek, mający zapewnione podstawowe potrzeby, dąży do stałego rozwoju. Pomóc w tym mogą wszelkie szkolenia, warsztaty czy treningi, których głównym celem jest poznanie siebie, wyposażenie w odpowiednie narzędzia, które usprawnią nasze funkcjonowanie.
Profilaktyka zdrowia psychicznego?
Najistotniejszą kwestią w ramach profilaktyki zdrowia psychicznego jest edukacja całego społeczeństwa. Przerwanie społecznej stygmatyzacji osób korzystających z pomocy specjalistów powinno być istotą tej edukacji. Równocześnie dbając o to, by każdy człowiek mógł dążyć do własnego komfortu psychicznego.
Edukacja od najmłodszych lat jest kluczowym rozwiązaniem w zapobieganiu rozwijania się wielu zaburzeń psychicznych. Dzieci i młodzież są w szczególności podatne na oddziaływania mediów, warto więc z uwagą uczyć je zasad bezpieczeństwa dotyczących korzystania z Internetu, edukować o możliwych zagrożeniach oraz uczyć krytycznego myślenia. Dużą uwagę warto również skupić na uczeniu umiejętności asertywnego odmawiania co stanowi jedną z podstawowych umiejętności związanych z profilaktyka uzależnień. Najistotniejszy jest jednak własny przykład, sposób w jaki spędzamy czas, dbamy o swoje potrzeby, rozwiązujemy konfliktu, radzimy sobie z trudnościami. Pamiętajmy, że dzieci uczą się prze obserwację.
Ważnymi elementami profilaktyki zdrowia psychicznego są opisane powyżej formy dbania o zdrowie emocjonalne i fizyczne, uważność na swoje potrzeby i, w miarę możliwości, podążanie za nimi.
Zaburzenia psychiczne – znaczenie najbliższych
Dostęp do informacji o opcjach ewentualnej pomocy leży u podstaw profilaktyki, a także wsparcia dla osób zaniepokojonych swoim stanem zdrowia. Bliscy osób borykających się z problemami natury psychicznej często także potrzebują wsparcia. Korzystne dla nich będzie zarówno poradnictwo psychologicznego, jaki i sama psychoterapia. Należy pamiętać o tym, że zaburzenie psychiczne dotyka nie tylko osobę chorą, ale całą jej rodzinę. Idealnym rozwiązaniem byłaby możliwość dostępu do informacji dotyczących samej choroby. W szczególności jej objawów, leczenia oraz rekonwalescencji, a także do wsparcia psychologicznego dla wszystkich członków rodziny. Dzięki temu, będą oni wyposażeni w narzędzia, jak radzić sobie w sytuacjach ewentualnego kryzysu. Dodatkowo sami zwiększą swoje zdolności radzenia sobie w sytuacji stresowej, jaką jest choroba bliskiej osoby.
Poradnia zdrowia psychicznego Warszawa oferujemy psychoterapie, konsultacje psychologiczne a także terapie grupową.
Podsumowując, najistotniejszą kwestią jest działanie u podstaw. Koncentracja na profilaktyce przyniesie długofalowe rezultaty, które polepszą nasze codzienne funkcjonowanie.
W poradni zdrowia psychicznego PsychoCare w Warszawie pomożemy Państwu znaleźć najbardziej odpowiedniego specjalistę. Zapraszamy do kontaktu!
