Spis treści
Czym jest neurotyzm?
Neurotyzm to jedna z cech osobowości. Charakteryzuje się trwałą tendencją do doświadczania silnych stanów emocjonalnych, nadwrażliwością emocjonalną. Emocje, które im towarzyszą mają głównie negatywny charakter, dotyczą zamartwiania się, przygnębienia. Jego przeciwieństwem jest równowaga emocjonalna. Termin ten do psychologii wprowadził Eysenck, który stworzył teorię temperamentu. Według niej, istnieją trzy wymiary osobowości – psychotyczność, ekstrawersja i neurotyczność. Wymiary te występują w różnych proporcjach i formach. Mieszanka tych czynników daje cztery typy osobowości: flegamtyk, melancholik, choleryk i sangwinik. Neurotyzm należy również do modelu Wielkiej Piątki, autorstwa Costy i McCrae. Według tej teorii neurotyzm ma podłoże genetyczne.
Neurotyzm – przyczyny
Można wskazać wiele przyczyn neurotyzm. Biorąc pod uwagę aspekt biologiczny, należy zwrócić uwagę na różnicę w funkcjonowaniu układu nerwowego u neurotyków. Różnica ta wynika z podwyższonej reaktywności układu limbicznego i współczulnego. Sposób myślenia osób neurotycznych jest mniej uporządkowany. Zachowania neurotyczne wynikają również z doświadczeń z dzieciństwa, gdy neurotycy uczyli się ich poprzez obserwowanie osób ważnych. A także negatywnych doświadczeń – odrzucenia, poniżania, niezaspokojonych potrzeb miłości, zrozumienia. Osoby, u których cecha ta jest silnie skoncentrowana częściej chorują na zaburzenia psychiczne takie jak fobie, depresję, ataki paniki, zaburzenia odżywiania, uzależnienia.
Neurotyzm – objawy
Neurotyzm w głównej mierze charakteryzuje się silnym niezrównoważeniem emocjonalnym. Emocje, które doświadcza neurotyk to złość, lęk, smutek, poczucie winy, wstyd. Neurotycy dotkliwie reagują na stres i gorzej sobie z nim radzą. Mają większy poziom lęku, w związku z czym częściej cierpią na zaburzenia lękowe typu fobie, ataki paniki. Neurotyk jest niepewny siebie i swoich możliwości. Często samotny, zamknięty na nowe doświadczenia i znajomości. Boi się odrzucenia, potrzebuje kogoś bliskiego, kto będzie go utwierdzał w przekonaniu że wszystko jest w porządku. Neurotyk dąży również do perfekcji, dlatego cecha ta widoczna jest u bardzo dobrych uczniów i pracowników. Nie jest to choroba ani zaburzenie, tylko cechą charakteryzującą ludzką osobowość. Po drugiej stronie kontinuum leży stabilność emocjonalna, którą charakteryzują większy spokój, odporność na stres.
Jak sobie radzić z neurotyzm?
Pomocna może okazać się wizyta u profesjonalisty, który określi stopień nasilenia neurotyzm. Wesprze w nauce rozwijania konstruktywnych sposobów radzenia sobie ze stresem. Sprawdzi czy związany jest z zaburzeniami lękowymi, depresyjnymi, uzależnieniem. Psychoterapia w pracy z osobami neurotycznymi koncentruje się na przepracowaniu konfliktów leżących u podstawy trudności osobowościowych. Odnosi się również do odnalezieniu źródeł nadmiernej emocjonalności. Wśród polecanych metod pracy, najbardziej efektywna będzie terapia psychodynamiczna.
