Pojawiające się problemy z pamięcią, powinny stanowić dla nas sygnał alarmowy. Zaniki pamięci mogą być spowodowane natłokiem sytuacji stresowych lub przemęczenia organizmu. Jednak w niektórych przypadkach mogą być objawem rozwoju poważnych chorób. Wbrew pozorom, ta przypadłość nie dotyka jedynie osób starszych. Problemy z pamięcią mogą pojawić się u naprawdę młodych osób. Kiedy zaburzenia pamięci powinny skłonić nas do wizyty u lekarza?
Spis treści
Rodzaje pamięci
Ustalono, że pamięć możemy podzielić, ze względu na czas informacji, jakie przechowujemy. Tak więc wyróżniamy pamięć krótkotrwałą i długotrwałą. Pamięć krótkotrwała odnosi się do wydarzeń, jakie dzieją się obecnie. Pamięć ta, ułatwia nam codzienne funkcjonowanie. Gromadzone informacje służą wykonywaniu konkretnych działań. Pracując w kuchni pamiętamy, czy np. posoliliśmy potrawę, a zostawiając samochód przed sklepem, pamiętamy gdzie zaparkowaliśmy. Pamięć długotrwała odnosi się do wydarzeń w naszym życiu, które mają większe znaczenie. Odnoszą się do konkretnych osób, wydarzeń itp. Potrafimy wspominać sytuacje, które wydarzyły się nawet przed wieloma laty.
Problemy z pamięcią krótkotrwałą
Problemy z pamięcią mogą pojawić się nagle i znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Dotyczy to zwłaszcza pamięci krótkotrwałej. Problem z przypomnieniem sobie sytuacji, które wydarzyły się przed kilkoma minutami, czy godzinami jest uciążliwy i frustrujący. Osoba, u której pojawia się problem z pamięcią krótkotrwałą, nagle zaczyna zapominać o wykonywaniu codziennych obowiązków. Zaniki pamięci mogą być przyczyną częstego gubienia przedmiotów. Problemy z pamięcią krótkotrwałą stanowią również problem, przy wykonywaniu bardziej złożonych czynności. Osobie takiej ciężko jest opłacić rachunki, zwłaszcza, gdy wymaga to zalogowania na profil banku, czy też wyruszenia w podróż samochodem.
Wśród najczęstszych objawów zaburzeń pamięci krótkotrwałej znajdziemy:
- zaobserwowanie pogorszenia się pamięci w stosunkowo krótkim czasie
- pojawienie się dziur w pamięci dotyczących wydarzeń, ktore miały miejsce nawet tego samego dnia
- zapominanie słów, imion nowo poznanych osób
- gubienie rzeczy
- dezorientacja w znanym terenie
- problemy w zapamiętywaniu podczas oglądania filmu, czytania książki
- zapominanie o czynnościach, które wykonywało się przed chwilą
Istnieje wiele czynników, które mogą być odpowiedzialne za upośledzenie pamięci krótkotrwałej. Co do nich należy?
Przyczyny zaburzeń pamięci
Jak wspomnieliśmy pod koniec poprzedniego akapitu, zaniki pamięci mogą być wywołane przez najróżniejsze czynniki. Problemy z pamięcią mają zazwyczaj związek z rozwojem innej choroby. Możemy wymienić tu:
- chorobę Alzheimera – problemy z pamięcią dotyczą przede wszystkim osób starszych, choć zdarzają się przypadki osób przed 40 rokiem życia, które ze względu na uwarunkowania genetyczne, odczuwają silne objawy choroby.
- chorobę Parkinsona
- niedoczynność tarczycy
- chorobę Cushinga
- niedoczynność przysadki mózgowej
- niedobory witamin B1, B2, kwasu foliowego
- choroba nowotworowa ośrodkowego układu nerwowego
- choroba Wilsona
- zakażenie kiłą lub wirusem HIV, które wpływa na dysfunkcję struktur mózgowia
- niedokrwienie mózgu – np. po przebytym udarze
- miażdżyca
- przewlekła choroba alkoholowa
- psychozy poporodowe
- niewydolność nerek, wątroby
- guzy mózgu
Inną przyczyną pojawienia się zaburzeń pamięci są przebyte urazy. Dochodzi do nich zazwyczaj na skutek wypadku samochodowego lub upadku, w którym dochodzi do urazu głowy. Niektóre przyczyny zaburzeń pamięci są bezpośrednio związane z naszą psychiką. Problemy z pamięcią mają osoby, które doświadczyły w swoim życiu pewnych traumatycznych wydarzeń. Trauma raz doświadczenie silnego wstrząsu psychicznego może być przyczyną nawet amnezji. To jednak nie wszystko. Problemy z pamięcią krótkotrwałą dotyczą osób, które cierpią z powodu depresji. Osoby doświadczające silnych stanów obniżenia nastroju, mają problem z przypominaniem sobie wydarzeń, które odbyły się nawet tego samego dnia. Winnym przede wszystkim jest tu brak koncentracji. Problemy ze skupianiem uwagi mogą powodować nawet trudności w czytaniu książek. Dana osoba, nie jest w stanie skupić się na czytanej treści, lub zapomina zdanie zaraz po jego przeczytaniu.
Problemy z pamięcią pojawiają się u osób narażonych na przewlekły stres oraz, przepracowanych. Brak czasu na sen i relaks wiąże się z obniżeniem naszej wydajności oraz z pojawieniem się problemów z pamięcią. Podobnie jest w przypadku osób cierpiących z powodu nerwicy.
Leczenie zaburzeń pamięci
Jak postępować w wypadku zaobserwowania u siebie problemów z pamięcią? Na czym polega terapia zaburzeń pamięci? Pierwszym krokiem, jakim należy podjąć w momencie pojawienia się zaburzeń pamięci, które nie ustępują, jest zwrócenie się do lekarza. Lekarz z całą pewnością zainteresuje się trybem życia pacjenta, przyjmowanymi lekami na stałe oraz przeprowadzi badanie funkcji poznawczych. Aby móc ustalić czynnik odpowiedzialny za pojawienie się zaburzeń pamięci, konieczne okaże się przeprowadzenia badania neurologicznego oraz badań krwi:
- morfologia
- poziom witaminy B12
- pod kątem funkcjonowania nerek, wątroby i tarczycy
W niektórych wypadkach konieczne okaże się przeprowadzenie tomografii mózgu. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu z pacjentem, lekarz może zalecić również konsultację psychologiczną. Znalezienie przyczyny odpowiedzialnej za pojawienie się zaburzeń pamięci umożliwi rozpoczęcie leczenia, mającego na celu przywrócenie sprawności naszej pamięci. W niektórych wypadkach będzie to wdrożenie leczenia farmakologicznego, lub suplementacji a w innych ograniczenie czynnika wpływającego na problemy z pamięcią np. rezygnacja ze spożywania alkoholu. Jakość naszej pamięci możemy poprawić, zmieniając tryb życia na zdrowszy. Ważne jest pamiętanie o zbilansowanej diecie oraz zapewnieniu sobie ruchu. Jeśli zaburzenia pamięci mają związek z naszą psychiką, należy rozpocząć leczenie psychoterapeutyczne.
Psychoterapia przy zaburzeniach pamięci
Pomoc psychologiczna w przypadku pojawienia się problemów z zaburzeniami pamięci okaże się kluczowa, przede wszystkim, gdy za problemy z pamięcią odpowiedzialna jest nasza psychika. Jak już wcześniej zwrócono uwagę, zaburzenia pamięci mogą być związane z narażeniem się na przewlekły stres oraz przemęczeniem. W takich sytuacjach psychoterapeuta pomoże pacjentowi zwrócić uwagę na to, jak może przeorganizować swój dzień tak, by odciążyć psychikę. W gabinecie psychoterapeuty pacjent pozna również metody radzenia sobie ze stresem, oraz jak ograniczyć sytuacje stresowe. Utrata pamięci spowodowana wstrząsem emocjonalnym, lub przebytą traumą leczy się dłużej. Psychoterapeuta udzieli wsparcia pacjentowi oraz przepracuje daną sytuację, tak by nie odbijała ona piętna na codziennym życiu pacjenta.
Psychoterapia przy zaburzeniach pamięci przydatna jest również dla osób, pozostających w najbliższym otoczeniu chorego. Często najbliższa rodzina nie potrafi sobie poradzić z tym, że ukochany bliski traci pamięć. Wsparcie psychologiczne oraz psychoedukacja pomogą rodzinie przetrwać trudne chwile oraz nauczą, jak najbliżsi mogą wspierać i pomagać choremu.
