Spis treści
Dlaczego nie mogę schudnąć? Dieta dzisiejszych czasów
Pacjentki często zadają nam pytanie: dlaczego nie mogę schudnąć? Dieta – któż z Nas w ciągu swojego życia nie stosował jej przynamniej raz? Internet, media społecznościowe zalewają Nas kultem pięknej i zgrabnej sylwetki. Nazwiska polskich trenerek: Chodakowska, Lewandowska są powszechnie znane. Promują one zdrowy tryb życia, którego nieodłącznym elementem jest aktywność fizyczna i zbilansowana dieta. Właśnie, dieta! Którą wybrać, tak aby uzyskać jak najlepsze rezultaty? Tutaj znowu z pomocą przychodzi Internet. Do wyboru do koloru: śródziemnomorska, kapuściana, dukana, ketogeniczna, Montignaca. Można również wybrać dietę, która skupiona jest na konkretnych problemach zdrowotnych: wspomagająca zajście w ciąże, przeciwnowotworowa, zalecana przy chorobach tarczycy, insulinooporności, redukująca tkankę tłuszczową. A co jeśli dieta nie przynosi pożądanych rezultatów? Gdy kilogramy na wadzę stoją w miejscu. Kiedy ciało chce, a głowa nie.
Gdy głowa nie chce schudnąć
Wiele osób, pomimo tego, że jest na dieta, nie może schudnąć. Czasami te trudności wynikają z problemów zdrowotnych – niedoczynność tarczycy, insulinooporność, nadmiar kortyzolu czy nieprawidłowe wydzielanie hormonów płciowych. Jednak u wielu osób, przyczyna leży gdzie indziej. Należy jej szukać w psychice człowieka. Nadprogramowe kilogramy mogą oznaczać niezaspokojone potrzeby i konflikty wewnętrzne. Jedzenie jest metodą na poradzenie sobie z trudnymi emocjami. Zamiast konfrontować się ze smutkiem, żalem, złością, lepiej zjeść sobie batonika lub ciasteczko. W tym przypadku, jedzenie oprócz zaspokajania głodu fizycznego, ma na celu również zaspokoić głód bliskości, miłości, bezpieczeństwa. To jedzenie emocjonalne. Gdy czujemy lęk, jesteśmy smutni, nudzi nam się, czujemy wstyd lub poczucie winy. Gdy chcemy się nagrodzić, pocieszyć, ukarać. Nadwaga stanowi wtedy objaw i konsekwencje emocjonalnego problemu. Mówi o cierpieniu duszy, ale zapewnia też jakąś korzyść. Jak to korzyść? Tak, trudno w to uwierzyć, ale może być nam trudno schudnąć, bo dzięki temu coś zyskujemy.
Korzyści z bycia grubym
Dieta, biorąc pod uwagę wyżej wspomnianą perspektywę mija się z celem. Jeśli nie zajmiemy się korzyściami z bycia grubym, to kolejna dieta nie zmieni nic w naszym życiu. Jakie są psychologiczne korzyści z nadprogramowych kilogramów?
1. Nadwaga, otyłość może się kojarzyć z poczuciem siły, mocy. Idąc za określeniem „duży może więcej”.
2. Bycie grubym, może być wymówką, alibi przed podejmowaniem wyzwań życiowych lub zadań wynikających z ról społecznych. Osoba z nadwagą, która jest niepewna siebie, nie będzie się angażowała w zawieranie nowych znajomości. Uważa, że i tak nie uda jej się poznać kogoś fajnego, bo jest za gruba. Dlatego nie wychodzi z domu i nie inicjuje kontaktów społecznych.
3. W sytuacji, gdy nadwaga wynika z przekarmiania w okresie dzieciństwa, obecna waga może być karą dla bliskich. Stanowi wynik frustracji, złości wobec matki, babci. „Zobacz, to przez Ciebie taka jestem”.
4. Nadwaga może stanowić przepustkę do tego, aby otrzymać zainteresowanie, opiekę rodziny. Bliskie osoby martwią się o zdrowie, obawiają się chorób wywołanych nadwagą, zwalniają z obowiązków czy oczekiwań. Osoby otyłe, na pewno są zauważane przez bliskich. Mogą stanowić „temat zastępczy”, przed zajęciem się prawdziwymi problemami w rodzinie.
Korzyści te, nie muszą się pojawić w dorosłym życiu. Nawyków, schematycznych tendencji w myśleniu, czuciu i zachowaniu uczymy się już w okresie dzieciństwa.
Nadwaga jako wynik odżywiania w dzieciństwie
Kiedyś dieta nie była tak popularna, wręcz przeciwnie. Nadwaga świadczyła o wysokim statusie społecznym. Stanowiła wyraz zadowolenia, miłości i dobrobytu. Nasze matki, babcie kierowały się zasadą – dziecko najedzone, dziecko szczęśliwe. Aby uspokoić, rozweselić, pocieszyć, nagrodzić w wielu domach gościły słodycze czy dodatkowe porcje posiłków. Jedzenie jawiło się jako „środek uspokajający” w trudnych sytuacjach oraz „środek zastępczy” emocji pozytywnych. W wyniku tych doświadczeń zamiast troski o siebie, swoje ciało, osoby z nadwagą zaczynają walczyć ze sobą. Stają się dla siebie największym wrogiem. Negatywny obraz siebie ma wpływ m.in. na relacje interpersonalne, głównie z płcią przeciwną. O co się toczy walka z własnym ciałem? Może tak naprawdę, próbuje ono Nam coś powiedzieć? Uświadomić inną potrzebę niż jedzenie, którą zagłuszamy, wypieramy.
Nie mogę schudnąć – jak sobie poradzić?
Aby uzyskać szczupłą sylwetkę należy skupić się na czymś innym, niż ciągłe liczenie kalorii, wdrażanie nowej dieta, stosowanie wycieńczających ćwiczeń fizycznych. Przede wszystkim należy odpowiedzieć sobie na pytanie, przed jakimi nierozwiązanymi problemami ma za zadanie chronić nas nadwaga? Czego się, obawiamy w efekcie zmian, które wiązały by się z utratą wagi? Dieta rodzi bunt, gdyż jest narzucona z zewnątrz i wymaga podporządkowania. Ograniczenia odbierają zadowolenie z życia i poczucie decydowania o sobie. Uleganie pokusie natomiast powoduje wyrzuty sumienia i osłabia poczucie wartości.
A jeśli zamiast walczyć ze sobą zaczniemy się o siebie troszczyć? Zwracać uwagę na nasze potrzeby i sygnały płynące z ciała. Należy zacząć od zmiany sposobu myślenia. Mowa tu o modyfikacji negatywnych przekonań na swój temat, pracy nad pewnością siebie, budowaniu zaufania do siebie, rozładowywaniu stresu i konfliktów wewnętrznych, w inny sposób niż poprzez jedzenie. A także naukę sprawiania sobie przyjemności inaczej niż poprzez zjedzenie batonika lub frytek. Może zamiast kolejnej diety zaczniesz rozprawiać się ze swoimi demonami, które utrudniają Ci schudnięcie?
Czasem problem ze schudnięciem przeradza się w poważne zaburzenie odżywiana.Do najczęstszych możemy zaliczyć anoreksję oraz bulimię.
Agnieszka Przygodzka – psycholog, psychoterapeuta
