Czym są zaparcia nawykowe i jak je wyleczyć?

Zaparcia nawykowe to choroba, której objawy polegają na długotrwałym zatrzymaniu stolca w jelitach. Zatrzymanie stolca jest wynikiem słabej perystaltyki jelit oraz nadmiernego skurczu warstwy mięśniowej jelita grubego. Chory skarży się na ciągłe uczucie senności oraz ścisku i pełności w jamie brzusznej. Czego wynikiem są zaparcia jelitowe? W jaki sposób diagnozuje się chorobę? Czy zaparcia nawykowe można wyleczyć?

Zaparcia nawykowe – definicja

Czym są zaparcia nawykowe? Jest to dolegliwość polegająca na problemach w oddawaniu stolca, powodowanych słabymi ruchami robaczkowymi jelit. Wystąpienie zaparć nawykowych nie wiąże się jednak z występowaniem żadnych innych chorób. Osoba cierpiąca z powodu zaparć nawykowych w świadomy sposób powstrzymuje się od oddawania stolca. Chory na zaparcia nawykowe naraża się na choroby związane z zaleganiem stolca w jelitach. Zalegająca masa stolcowa może prowadzić do kłopotów z trawieniem, rozciągnięcia jelita grubego, rozdęcia odbytu oraz zaburzeń czucia związanego z wypełnieniem jelit. Śmiało można zatem powiedzieć, że zaparcia nawykowe są niezwykle szkodliwe dla naszego organizmu. Potrafią one wpłynąć na silne rozregulowanie organizmu. Dorośli cierpią na zaparcia nawykowe zazwyczaj z powodu złej diety. Błędy dietetyczne polegają przede wszystkim na dostarczaniu zbyt małej ilości

błonnika pokarmowego, którego brak w jelitach jest przyczyną znacznego spowolnienia ruchów robaczkowych jelit.

Mówiąc o wystąpieniu zaparć nawykowych, zwraca się szczególną uwagę na konsystencję stolca. Dorosły człowiek, który wypróżnia się co cztery dni, stolcem o właściwej konsystencji uznawany jest za zdrowego. Poniżej zwrócimy uwagę na przyczyny i objawy wystąpienia zaparć nawykowych. Przeanalizujemy również, na czym polega diagnostyka schorzenia oraz jak można wyleczyć zaparcia nawykowe.

Przyczyny

Problemy z oddawaniem stolca dotyczą nie tylko kobiet i mężczyzn, ale również małych dzieci. Pojawieniu się zaparć nawykowych u dorosłych sprzyja prowadzenie siedzącego trybu życia i co się z tym wiąże – mała aktywność fizyczna. Kolejną przyczyną pojawienia się zaparć nawykowych jest zła dieta. Spożywanie wysoko przetworzonych produktów, pozbawionych błonnika w nieregularnych odstępach czasu prowadzi do niczego innego, jak do osłabienia perystaltyki jelit i zatrzymania się stolca.

Innymi przyczynami zaparć są:

• noszenie ciasnych spodni i innej obcisłej odzieży opinającej jamę brzuszną
• przyjmowanie niektórych leków (skutkiem ubocznym wielu leków przeciwbólowych oraz przeciw depresyjnych są zaparcia)
• nadużywanie wyrobów o działaniu przeczyszczającym
• ciążą
• neurastenia

Przyczyny pojawienia się u dzieci

Jak już wcześniej wspomniane problem zaparć nawykowych dotyczy również dzieci. Dziecko mimo potrzeby oddania stolca, świadomie unika wypróżniania się. Im dużej masa kałowa pozostaje w jelicie, tym staje się twardsza, a co za tym idzie, wypróżnianie staje się bolesnym doświadczeniem dla dziecka. Wszystko z powodu wchłaniania wody z masy kałowej przez jelito. Przyczyny wystąpienia zaprać nawykowych są nieco inne, niż u dorosłych. Tego rodzaju zaparcia związane są zazwyczaj ze stanem psychicznym dziecka. Dziecko może unikać wypróżniania się ze względu na strach i obawy związane z bólem towarzyszącym wypróżnianiu się. Wiele dzieci nie chce się wypróżniać z powodu wstydu, czy obrzydzenia. Dzieci często stronią od załatwiania tego typu potrzeb w miejscach publicznych, w sklepach, u rodziny czy znajomych, a także w szkolnych toaletach.

Przyczyną pojawienia się zaparć nawykowych u dzieci mogą być trwające konflikty i nieporozumienia w rodzinie. Zaobserwowano występowanie zaparć nawykowych u dzieci, których rodzice są w trakcie rozwodu lub separacji. O podłożu emocjonalnym wystąpienia zaparć nawykowych u dzieci, mówimy również w okresie rozpoczęcia szkoły, przeprowadzki lub innego ważnego wydarzenia w życiu dziecka.

Objawy

Objawy związane z wystąpieniem zaparć nawykowych nie są ściśle związane z samym oddawaniem stolca. Osoba cierpiąca z powodu zaparć skarżyć się może na ociężałość, senność oraz tępe bóle głowy. Charakterystycznym objawem jest również uczucie uścisku oraz pełności w jamie brzusznej. Jeśli chodzi o samo wypróżnianie, to zwraca się uwagę na sam stolec. Zazwyczaj jest on bardzo suchy i zbity, koloru ciemnobrązowego lub czarnego, czasem z małymi ilościami śluzu. Stolec osoby cierpiącej z powodu zaparć nawykowych odznacza się silnie cuchnącym zapachem, który powstaje na skutek rozwoju bakterii w jelicie. Samo wypróżnianie się jest dla chorego niezwykle bolesnym doświadczeniem. Ból sprawia choremu nawet oddawanie gazów.

Zaparcia nawykowe u dzieci

Jak już wcześniej wspomniano, problem związany z pojawieniem się zaparć nawykowych dotyczy również dzieci. Choć przyczyny pojawienia się problemu u dzieci są nieco inne, to długotrwałe zaparcia i zaleganie masy stolcowej w jelitach może prowadzić do wystąpienia poważnych problemów zdrowotnych. Dzieci zaczynają unikać toalety w stanach głębokiego napięcia emocjonalnego. Może ono wynikać ze stresujących wydarzeń w życiu dziecka lub konfliktów rodzinnych. Rodzice powinni bacznie przyglądać się swojemu dziecku, tak by nie dopuścić do tego, by zaparcia przeszły w formę przewlekłą i stały się czymś naturalnym. Jeśli mimo usilnych prób rodziców dziecko nie zaczęło korzystać w sposób regularny z toalety, konieczna może okazać się wizyta u specjalisty, w tym wypadku u lekarza psychiatry lub psychologa. Specjalistyczna pomoc w postaci psychoterapii może pomóc rozwiązać wewnętrzne konflikty dziecka, co z kolei przedłoży się na regularne korzystanie malucha z toalety.

Leczenie i diagnostyka

Lekarz stawia diagnozę w postaci wystąpienia zaparć nawykowych, po wcześniejszym bardzo dokładnym przepadaniu przewodu pokarmowego i wykluczeniu innych przyczyn mogących wpłynąć na wystąpienie zaparć.

Leczenie zaparć nawykowych opiera się między innymi na stosowaniu leków, które wykazują działanie zmiękczające stolec. Zaleca się doraźne stosowanie leków ziołowych o działaniu przeczyszczającym. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że leczenie zaparć nawykowych powinno polegać przede wszystkim na zlikwidowaniu przyczyn problemu. W wypadku dzieci zaleca się skorzystanie z usług psychologa. Dzięki pomocy psychologa rodzic będzie wiedział, w jaki sposób zachęcać dziecko do częstszego korzystania z toalety, tak by malucha jeszcze bardziej nie wystraszyć. W leczeniu przewlekłych zaparć u dzieci skupia się uwagę na zmianie podejścia dziecka do wypróżniania. Podejmuje się wszelkie starania, by dziecko przestało kojarzyć tę czynność w nieprzyjemny sposób. Jeśli zaparcia są wynikiem stresu i napięć emocjonalnych, konieczne jest podjęcie psychoterapii.

Sprawa wygląda nieco inaczej w przypadku dorosłych, gdzie zazwyczaj głównym winowajcą pojawienia się zaparć jest zła dieta i brak ruchu. Stosowanie środków przeczyszczających nie jest rozwiązaniem problemu. Konieczna będzie zmiana diety, na bogatą w naturalne źródła błonnika pokarmowego, wzmagającego perystaltykę jelit. Niezwykle ważne jest przyzwyczajenie organizmu do spożywania regularnych posiłkach w podobnych odstępach czasowych. Duże znaczenie ma również aktywność fizyczna i picie dużej ilości wody.

Zaparcia nawykowe – pomoc psychologiczna

Wprowadzenie aktywności fizycznej oraz zmiana nawyków żywieniowych nie usunie problemu zaparć, jeśli u przyczyn ich wystąpienia leży stres, napięcie nerwowe, fobie czy dolegliwości psychonerwicowe. Jeśli lekarz doszuka się przyczyn wystąpienia zaparć w naturze psychicznej, konieczne będzie odwiedzenie psychologa i skorzystanie z psychoterapii. Psycholog pomoże pacjentowi dostrzec rzeczywistą przyczynę problemu i pomoże uporać się z problemami. Pacjenci, którzy zwracają się do psychologa z problemem zaparć nawykowych, zazwyczaj żyją w dużym stresie. Psycholog pomoże uporać się nie tylko z ich źródłem, ale również nauczy pacjenta różnego rodzaju technik relaksacyjnych tak, by pacjent wiedział, jak może rozładować nadmiar stresu, który gromadzi się w organizmie. Pomoc psychologiczna ma też duże znaczenie, gdy pacjent celowo unika wypróżniania się ze względu na obrzydzenie do korzystania z toalety w miejscu publicznym lub z powodu różnego rodzaju fobii. Regularna psychoterapia oraz właściwa dieta i regularna aktywność fizyczna, z całą pewnością uwolnią takiego pacjenta od problemu zaparć nawykowych.

Jak zapobiegać zaparciom nawykowym?

Zapobieganie powstawaniu zaparć nawykowych przypomina wymienione wcześniej sposoby leczenia, polegające na likwidacji przyczyn problemu.

W celu uniknięcia wystąpienia zaparć nawykowych zaleca się:

• spożywanie regularnych posiłków, w celu regulacji i nadania właściwego rytmu jelitom
• podejmowanie prób wypróżniania się, nawet jeśli nie odczuwa się wyraźnej potrzeby wypróżnienia się
• dbanie o zbilansowaną dietę bogatą w naturalne źródło błonnika pokarmowego.
• unikanie stresujących sytuacji oraz napięć, które mogą wpłynąć na nadmierną kurczliwość jelit.
• wprowadzenie do swojego trybu życia regularnej aktywności fizycznej.

Zapraszamy na pierwszą bezpłatną konsultację podczas, której pomożemy dobrać najbardziej odpowiedniego terapeutę do Twoich potrzeb.