Czym jest demencja?
Demencja, czyli inaczej otępienie, powoduje zaburzenia myślenia, pamięci i logicznego rozumowania. Dzieje się tak wtedy, gdy części mózgu odpowiedzialne za te funkcje ulegają uszkodzeniu lub chorują. Demencja nie jest chorobą samą w sobie. Można ją określić jako zespół objawów, wywoływanych innymi zaburzeniami i schorzeniami. Około 5%- 8% dorosłych osób po 65 roku życia cierpi na jakiś rodzaj demencji. Procent ten podwaja się co 5 lat po tym okresie. Około połowa osób po 80 roku życia cierpi na demencję.
Definicja WHO (Międzynarodowej organizacji Zdrowia) określa demencję w taki sposób: „Demencja to zespół objawów spowodowany chorobą mózgu, zazwyczaj o przewlekłym charakterze lub o postępującym przebiegu. Występują w nim zaburzenia licznych wyższych funkcji korowych. Natomiast samo osłabienie funkcji umysłowych jest znacznie większe niż mogłoby to wynikać z naturalnego procesu starzenia się.” Choroba Alzheimera wielu osobom (słusznie) kojarzy się z demencją. Około 60-80% osób cierpiących na objawy demencji ma także to schorzenie. Jednakże można wyróżnić ponad 50 jej rodzajów. Niektóre objawy demencji mogą ulec poprawie dzięki leczeniu. Większość z nich jest jednak nieuleczalna.
Demencja- dlaczego ludzie na nią chorują?
Główne czynniki odpowiedzialne za demencję to:
- neurologiczne schorzenia, takie jak choroba Alzheimer’a, Parkinsona, Huntingtona, a także różne rodzaje sklerozy. Wraz z czasem trwania choroby, objawy pacjenta ulegają pogorszeniu
- choroby naczyniowe, które wpływają na cyrkulację krwi w mózgu
- uszkodzenia mózgu spowodowane przez wypadki, udary, uderzenia itp.
- infekcje centralnego systemu nerwowego: zaliczają się do nich zapalenie opon mózgowych, HIV i choroba Creutzfeldt-Jakoba
- długotrwałe spożywanie alkoholu lub narkotyków
Demencja- diagnozowanie
Objawy demencji można podzielić na dwie kategorie. Podział jest zależny od tego, która część mózgu jest dotknięta. Choroby Alzheimera i Creutzfeldt-Jakob wpływają na działanie części mózgu odpowiedzialnej za pamięć i język. Dlatego też u ludzi z tym rodzajem demencji zauważalne objawy to uszkodzenie funkcji zapamiętywania, a także rozumienia języka i słów. Druga kategoria wywołuje zmiany w szybkości myślenia i zdolności do rozpoczęcia danych aktywności. Zwykle zachowują jednak zdolność zapamiętywania oraz mowy. Choroba Parkinsona, Huntingtona oraz HIV mogą wywoływać ten rodzaj demencji. Zdarza się jednak, że mózg może być dotknięty poprzez obie formy.
Istotne jest także, w jakim nasileniu objawia się demencja. Może to być otępienie lekkie, poprzez umiarkowane, aż do głębokiego. Można to określić za pomocą dwóch głównych metod. Pierwszą z nich jest wywiad przeprowadzony z pacjentem, a często także z bliską mu osobą, która uczestniczy w codziennych aktywnościach. Ma w ten sposób możliwość obserwacji zachowania chorego. Drugą, równorzędną metodą jest ocena funkcji poznawczych, czyli zapamiętywania, rozumienia, myślenia za pomocą testów lub badań neuropsychologicznych. Niezbędna jest wtedy wizyta u psychologa dla dorosłych.
Demencja- objawy
Do głównych objawów demencji należą:
- trudności w zapamiętywaniu nowych informacji (np. powtarzanie tego samego, gubienie przedmiotów, zapominanie o rzeczach, które się zdarzyły)
- spadek w zdolnościach rozumienia i rozwiązywania problemów (np. niezdolność do podejmowania decyzji, ocenienia ryzyka)
- trudności w rozpoznawaniu znajomych twarzy, rzeczy, ubrań i ich funkcji
- upośledzenie funkcji językowych (zaburzona mowa, błędy w pisaniu i czytaniu)
- zmiana w obrębie osobowości (np. nietypowe dla danej osoby pobudzenie lub przeciwnie, apatia, brak chęci do życia i motywacji do działania)
Demencja leczenie
Leczenie demencji jest objawowe. Objawy demencji mogą ustąpić, jednakże dzieje się tak w około 20% przypadków.