Czym jest PTSD?
PTSD, czyli inaczej zespół stresu pourazowego jest zaburzeniem lękowym wywołanym przez bardzo stresujące lub przerażające wydarzenie. Często objawia się poprzez koszmary nocne oraz niekontrolowane wspomnienia danego przeżycia. Ten stan zyskał miało jednostki chorobowej w XX wieku, gdy wielu mężczyzn, powracających z wojny doświadczało szeregu takich samych symptomów. Ponad 100 lat później, zespół stresu pourazowego nadal wielu osobom kojarzy się głównie z traumą po wojnie, dotykającą wyłącznie mężczyzn. Jednakże PTSD może dotyczyć każdego, kto przeżył trudne i przerażające wydarzenie lub był jego świadkiem.
Objawy PTSD
- Można wyróżnić cztery główne objawy, które wskazują na występowanie zespołu stresu pourazowego:
ponowne przeżywanie traumatycznego wydarzenia, często objawiające się poprzez koszmary nocne, „flashbacki” (niechciane nagłe obrazy pojawiające się przed oczami, przypominające o zdarzeniu) lub natarczywe wspomnienia. Powodują one zwykle panikę oraz duży stres u osoby ich doświadczającej. - unikanie wszystkiego, co przypomina o stresogennym zdarzeniu. To może oznaczać np. odmowę pójścia na spacer w pobliżu miejsca, gdzie wydarzyła się dana aktywność albo niechęć do spotkań z innymi osobami, które mogą przypominać o zdarzeniu (np. koleżanki z pracy, jeśli trauma tam miała miejsce)
- poczucie stałej gotowości, czyli bycie cały czas wyczulonym na wszelkie z sygnały z zewnątrz. Z tego powodu możliwe jest także wystąpienie zaburzeń koncentracji, podirytowanie i problemy ze snem. Zmiany nastroju oraz wysoki poziom lęku także są charakterystyczne, wynikają one z bycia „na straży” i oczekiwania na wystąpienie zagrożenia.
- poczucie smutku i przygnębienia. Osoba doświadczająca PTSD może czuć się winna i obarczać siebie za traumatyczne zdarzenie lub za to, że nie mogła go powstrzymać. Może także mieć problemy z odtworzeniem w pamięci części wspomnień związanych z całym wydarzeniem.
Osoby opisują także często swoje emocje jako odcięte od rzeczywistych, zablokowane, zamrożone.
Poporodowe PTSD
Do niedawna poród, z uwagi na powszechność swojego występowania w całej populacji, nie był uznawany za traumatyczne przeżycie. W związku z tym, wiele kobiet doświadczających trudnego porodu, a następnie cierpiących na objawy PTSD, nie mogło znaleźć pomocy. Jednakże obecne terapie wspomagają leczenie poporodowego PTSD u kobiet po traumatycznym porodzie. Szacuje się, że nawet 30% kobiet doświadcza porodu, który opisuje jako traumatyczny. Niestety, niewiele z nich zgłasza się o pomoc do specjalisty. Leczenie PTSD jest możliwe i niezbędne do powrotu do normalnego funkcjonowania.
Leczenie
Psychoterapia PTSD ma największą efektywność, gdy osoba cierpiąca na nie podejmie psychoterapię. Zdarza się również włączenie środków farmakologicznych do leczenia PTSD. Jednakże najskuteczniejszą metodą leczenia zespołu stresu pourazowego są podejścia niefarmakologiczne. Terapia poznawczo- behawioralna skoncentrowana na traumie oraz Terapia EMDR), należą do dwóch najbardziej popularnych form leczenia PTSD.
Terapia poznawczo-behawioralna skoncentrowana na traumie, czyli TF-CBT jest podejściem stosunkowo nowym, swoje podstawowe założenia opiera jednak na podstawowej formie terapii, jaką jest terapia poznawczo- behawioralna. Leczenie PTSD polega na stopniowym odwrażliwianiu osoby chorej od traumatycznych wspomnień i skojarzen z nimi.
Badania nad działaniem tej metody dowodzą, że jest ona skuteczna u 80% pacjentów.
Terapia EMDR polega na prowadzonym przez terapeutę rytmicznym ruchu gałek ocznych w trakcie przywoływania wspomnień traumatycznego wydarzenia. Ruchy gałek są w tej sytuacji używane do stymulowania procesu przetwarzania informacji przez mózg. Celem terapii jest przyswojenie i prawidłowe zapamiętanie traumatycznych zdarzeń, a ruchy gałek wspomagają i przyśpieszają regulację emocji oraz powrót do zdrowia.
Leczenie PTSD rozpoczyna się przeprowadzeniem szczegółowego wywiadu z pacjentem, który opisuje swoje objawy. Dzięki temu psycholog lub psychoterapeuta jest w stanie zaplanować odpowiednie kroki terapeutyczne w kierunku wyleczenia PTSD. Pomoc jest możliwa i skuteczna. Niestety, ale objawy PTSD nie miną same z czasem- stan może się pogarszać lub powodować wystąpienie jeszcze innych, dodatkowych zaburzeń. W leczeniu PTSD istotne jest uświadomienie sobie, że trauma nie była spowodowana przez nas, a poczucie winy, które odczuwamy, może zostać zniwelowane.
W przypadku leczenia PTSD zwykle nie stosuje się farmakologii. Jednakże z uwagi na częste współwystępowanie zaburzeń lękowych oraz depresji, możliwe jest jej włączenie do leczenia. Zapraszamy na konsultację wstępną.