Zaburzona osobowość paranoiczna należy do grupy zaburzeń związanych z dziwacznym i ekscentrycznym sposobem myślenia. Ludzie cierpiący na to zaburzenie często doświadczają uczucia paranoi. Objawia się ono nieustępliwym brakiem zaufania i podejrzeniami wobec innych, nawet jeśli nie ma żadnych powodów, by być podejrzliwym. Zaburzenie to zwykle rozpoczyna się we wczesnych latach dorosłego życia i częściej dotyka grupy mężczyzn niż kobiet.
Przyczyny
Główną przyczyną powstawania tego zaburzenia jest kombinacja czynników psychologicznych oraz biologicznych. Wskazuje to na możliwość genetycznego połączenia tych dwóch schorzeń. Doświadczenia z wczesnego dzieciństwa, takie jak fizyczna lub emocjonalna trauma, także są wskazywane jako jedne z powodów powstawania zaburzeń osobowości paranoicznej.
Osobowość paranoiczna – Objawy
Najczęściej występujące objawy to:
- wątpliwości związane ze szczerością intencji innych osób
- stale krążące myśli na temat zdrady ze strony bliskich osób lub uczucie bycia wykorzystywanym i manipulowanym przez nich
- niechęć do dzielenia się z kimkolwiek swoimi personalnymi informacjami w obawie przed wykorzystaniem tej informacji przeciwko nim
- trzymanie w sobie urazy i niewybaczanie innym ich potknięć
- wysoka wrażliwość i niska odporność na krytykę
- odczytywanie ukrytych znaczeń w zwykłych zdarzeniach i rzeczach
Ludzie cierpiący na zaburzenia osobowości o typie paranoicznym są przekonani o tym, że ktoś chce ich wykorzystać lub zmanipulować. Reagują ze złością i agresją wobec wszelkich postrzeganych przez siebie “ataków” na swoje życie, a także chowają w sobie urazę i planują zemstę wobec w ich mniemaniu osób „wrogich”. Często również podejrzewają swoich partnerów o zdradę, w związku z czym trudno jest im pozostać w stałej relacji. Są zdystansowani i zimni wobec innych, przejawiają też silną chęć kontroli nad każdą relacją. Mają problem z zrelaksowaniem się, wynikający ze stałego napięcia i stresu. Nie dostrzegają swojego problemu, uważają, że zawsze mają rację we wszystkich swoich podejrzliwych przypuszczeniach.
Osobowość paranoiczna – Leczenie
Ludzie cierpiący na zaburzenia osobowości typu paranoicznego zwykle nie szukają sami pomocy, gdyż nie dostrzegają problemu w sobie. W przypadku tych zaburzeń, najbardziej efektywna w powrocie do zdrowia jest psychoterapia. Opiera się ona w głównej mierze na pracy w zakresie poprawy zdolności radzenia sobie z codziennością, a także ulepszeniu społecznych interakcji oraz komunikacji. Ponieważ w psychoterapii istotne jest stworzenie zaufanej więzi między pacjentem a terapeutą, leczenie osób z zaburzeniem osobowości paranoicznej jest dużym wyzwaniem. Z powodu braku zaufania wobec psychoterapeuty, wiele osób nie przestrzega planu leczenia. Leczenie farmakologiczne może wspierać psychoterapię, jednakże nie jest głównym czynnikiem w drodze do zdrowia. Leki przeciwlękowe, antydepresyjne oraz przeciwpsychotyczne, także mogą wspomagać leczenie, w szczególności, gdy zaburzenie idzie w parze z innymi problemami.