Zaburzenia osobowości to zaburzenia na tle psychicznym. Wystąpienie u danej osoby zaburzeń osobowości charakteryzuje się pojawieniem się niewłaściwych cech osobowości, które wpływają na codzienne życie chorego, obniżając jego komfort i jakość. Na czym polega leczenie zaburzeń osobowości? Czy terapia zaburzeń osobowości jest skuteczną formą pomocy takiej osobie?
Zaburzenia osobowości
Zaburzenia osobowości to niewłaściwe cechy osobowości, utrwalone złe wzorce zachowań oraz sposobu nawiązywania i utrzymywania relacji z innymi ludźmi. Te niewłaściwie wykształcone cechy mogą być powodem wielu nieprzyjemnych sytuacji w naszym życiu, utrudniać codzienne funkcjonowanie oraz budowanie relacji z innymi. Osoba cierpiąca z powodu zaburzeń osobowości odczuwa gorszą jakość życia osobistego, społecznego oraz zawodowego. Zaburzenia osobowości można leczyć. Utrwalone złe wzorce osobowości można zmienić. Najskuteczniejszą formą leczenia jest terapia zaburzeń osobowości.
Leczenie zaburzeń osobowości
Sposób leczenia zaburzeń osobowości to temat dość rzadko poruszany nastronach dotyczących zdrowia psychicznego. Zaburzenie osobowości to grupa zaburzeń, która wpływa na powstawanie zmian w obrębie cech charakteru. Przy zaburzeniach nastroju czy też schizofrenii łatwiej o diagnozę danej osoby. Zmiany w zachowaniu zwykle są bardziej widoczne i pojawiają się nagle. W przypadku zaburzeń osobowości występuje trwała cecha lub cechy charakteru, która jest oznaką zaburzenia. Wynikające z nich konsekwencje, takie jak wzory zachowania i myślenia, utrudniają danej osobie prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Leczenie zaburzeń osobowości jest trudne, gdyż zwykle osoby na nie cierpiące nie przyjmują do wiadomości informacji o swojej chorobie. Jednakże zaburzenia osobowości są możliwe do leczenia.
STATYSTYKA
Zaburzenia osobowości mogą dotyczyć nawet 10% populacji. Niektóre występują częściej w przypadku kobiet, a niektóre w przypadku mężczyzn. Przykładowo zaburzenie typu borderline częściej występuje u kobiet, a antyspołeczne zaburzenie osobowości u mężczyzn.
Przyczyny zaburzeń osobowości
Przyczyny występowania zaburzeń osobowości nie są do końca znane. Za jeden z czynników uważa się genetyczne uwarunkowanie. Możliwa przyczyna to także czynniki społeczne, takie jak zaniedbania w wieku dziecięcym oraz nastoletnim, a także nadużycia fizyczne lub seksualne. Możliwą przyczyną są także zmiany chemiczne w mózgu. W kontekście zaburzeń osobowości bardzo często wspomina się o dorastaniu w niekorzystnych warunkach, trudnych rodzinach. Pierwsze objawy zaburzeń osobowości można zaobserwować w okresie późnego dzieciństwa oraz u młodzieży.
Zaburzenia osobowości – symptomy
Osoba, która cierpi na zaburzenia osobowości, myśli, czuje i zachowuje się w sposób odmienny od przeciętnej osoby. Są różne rodzaje zaburzeń osobowości, które wymagają odmiennego sposobu leczenia. Symptomy zaburzeń różnią się od siebie w zależności od danego typu. Natomiast samo leczenie zaburzeń osobowości jest dosyć podobne. Wymaga ono długotrwałej psychoterapii.
Osoby z zaburzeniami osobowości często cierpią także na inne zaburzenia psychiczne, takie jak depresja i uzależnienia od różnych substancji. Jednakże poszczególne objawy są ściśle związane z rodzajem występujących zaburzeń osobowości. Poniżej przedstawiamy listę najpopularniejszych zaburzeń, oraz ich podstawowe symptomy.
- Osobowość paranoiczna – nadmierna podejrzliwość wobec innych, przekonanie o złych intencjach innych osób, trwanie w urazie, snucie teorii spiskowych.
- Osobowość schizoidalna – przejawianie typowych zachowań aspołecznych, wysoki poziom indywidualizmu, najchętniej spędzają czas samotnie, są w pełni pochłonięci swoją pasją lub pracą.
- Osobowość unikająca – unikanie kontaktów z innymi ludźmi, bojaźń przed odrzuceniem, lepsza samotność, niż krytyka ze strony innych, zaniżona samoocena, niskie poczucie własnej wartości.
- Osobowość zależna – brak samodzielności u osób dorosłych, uzależnienie od drugiej osoby, brak własnego zdania, nadmierna ugodowość, nieumiejętność podejmowania samodzielnych decyzji.
- Osobowość borderline – chwiejność pomiędzy skrajnymi emocjami, zmiany nastroju o 180° w niezwykle krótkim czasie, zdolność do autoagresji, skłonność do podejmowania ryzykownych decyzji oraz do nieprzemyślanych zachowań.
- Osobowość anankastyczna – nadmierne trzymanie się reguł, brak dopasowania się i elastyczności, perfekcjonizm oraz potrzeba sprawowania kontroli, unikanie kontaktów towarzyskich.
Zaburzenia osobowości diagnoza i leczenie
Diagnozę zaburzenia osobowości może postawić psychiatra lub psycholog. Diagnoza odbywa się na podstawie przeprowadzonego wywiadu, czyli szczegółowej rozmowy z pacjentem. Istotne jest także przeprowadzenie testów psychologicznych. Taka szczegółowa analiza umożliwia postawienie prawidłowej diagnozy.
Leczenie zaburzeń osobowości jest uzależnione od konkretnego przypadku, nie ma jednakowego podejścia dla każdego z rodzajów zaburzeń. Zwykle stosowana jest psychoterapia oraz psychoedukacja. Czasem włączane jest leczenie farmakologiczne, szczególnie w przypadku współwystępowania innych zaburzeń. Leki może przepisać jedynie lekarz psychiatra. Zazwyczaj są to preparaty, których zadaniem jest stabilizacja nastroju. W niektórych przypadkach stosuje się leki przeciwpsychotyczne.
Psychoterapia zaburzeń osobowości
Terapia dla osób z zaburzeniami osobowości jest zazwyczaj najskuteczniejszą metodą leczenia. Jak już wcześniej wspomniano, istnieje możliwość skutecznego wyleczenia zaburzeń osobowości. Zmiana źle utrwalonych wzorców zachowań nie jest jednak szybkim procesem. Pacjent musi zostać poddany długotrwałej psychoterapii, która pewnością przyniesie oczekiwany rezultat. To jak szybkie postępy jest w stanie zrobić osoba korzystająca z psychoterapii, jest sprawą mocno indywidualną. Wiele zależy od rodzaju problemów pacjenta oraz stopnia ich zaawansowania. Bardzo ważnym czynnikiem jest również regularność spotkań oraz chęć pacjenta na dokonywanie zmian w swoim życiu. To również uwarunkowane jest od tego, jak silną więź terapeutyczną uda się nawiązać pacjentowi z psychoterapeutą. Do leczenia zaburzeń osobowości zaleca się psychoterapię w nurcie psychodynamicznym.