Okres ciąży nie zawsze należy do najszczęśliwszych okresów w życiu kobiety. Wiele przyszłych mam boryka się z problemem, jakim jest depresja w ciąży. Jak skutecznie rozpoznać rozwijającą się chorobę? Skąd wiadomo, że zmienny nastrój i spadek samopoczucia powodowany jest chorobą, a nie naturalną burzą hormonalną? Depresję w ciąży diagnozuje się u około 10% przyszłych mam. Warto zastanowić się nad tym, jak rozpoznać chorobę oraz w jaki sposób można pomóc ciężarnej w depresji.
Spis treści
Depresja w ciąży
Rozwijająca się depresja u ciężarnej kobiety to poważne zagrożenie nie tylko dla przyszłej matki, ale również dla jej potomstwa. Ciężarna kobieta oraz osoby pozostające w jej najbliższym otoczeniu mogą nie zauważyć rozwijającej się depresji. Objawy chorobowe często mylone są z naturalną zmiennością nastrojów powodowaną burzą hormonalną. Właśnie dlatego partner kobiety oraz najbliższa rodzina powinni czujnie obserwować niepokojące zachowania kobiety w ciąży. W wypadku pogłębiającego się złego samopoczucia, koniecznie należy udać się do lekarza specjalisty, który może zdiagnozować lub wykluczyć rozwijającą się depresję ciążową. Depresję w ciąży można skutecznie leczyć. Zbagatelizowana choroba może nieść za sobą przykre konsekwencje dla przyszłej matki oraz nienarodzonego dziecka. A depresja często jest lekceważona nawet przez samą ciężarną, która uważa, że tego typu choroba z pewnością jej nie dotyczy. Warto zastanowić się co przyczynia się do pojawienia się i rozwoju depresji w ciąży, oraz jak rozpoznać chorobę.
Depresja w ciąży – czynniki ryzyka
Co przyczynia się do rozwoju depresji w ciąży? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Z całą pewnością czynnikiem, który wywołuje u ciężarnej kobiety lęk i niepokój to życiowe zmiany, które są konieczne do wprowadzenia. Kobieta ze względu na ciąże często musi zrezygnować z różnego rodzaju planów, a czasem nawet z pracy. Obawy mogą narastać, gdy pojawią się problemy finansowe, lub możliwość wystąpienia wad genetycznych u dziecka. W trakcie ciąży kobieta staje się nadwrażliwa, a stany lękowe mogą pojawiać się bez uzasadnionych powodów do niepokoju. Narastające problemy i wysoka wrażliwość ciężarnej mogą prowadzić do rozwoju depresji. Podobnie może być w wypadku kobiet, które jeszcze przed zajściem w ciąże borykały się z problemami obniżonego nastroju i stanami depresyjnymi.
Rozwój depresji w ciąży może być powodowany złymi relacjami z partnerem lub rodzicami, którzy nie kryją swojego zadowolenia w związku z pojawieniem się ciąży. Kobieta ciężarna może borykać się z uciążliwymi objawami depresji na skutek traumatycznych przeżyć z przeszłości – poronienie, trudny poród, choroba psychiczna, choroba dziecka. Wiele ciężarnych kobiet wpada w depresję na skutek problemów z miejscem zamieszkania, samotnością i brakiem wsparcia ze strony najbliższych, czy utratą środków do życia.
Wśród przyczyn wywołujących depresję możemy również znaleźć pewien zestaw cech osobowości. Z całą pewnością na rozwoju depresji w ciąży narażone są kobiety, które charakteryzuje nadwrażliwość emocjonalna, obniżone poczucie własnej wartości, niska samoocena, pesymistyczne podejście do życia oraz lękliwość. Depresję w ciąży częściej diagnozuje się u kobiet, które z natury unikają ludzi, charakteryzuje je introwersja i mają problemy w nawiązywaniu relacji społecznych.
Jak rozpoznać depresję w ciąży? – Objawy
W jaki sposób można rozpoznać rozwijającą się depresję u ciężarnej kobiety? Ze względu na szalejącą burzę hormonów, która u ciężarnej kobiety jest naturalnym stanem, depresję ciążową ciężko zdiagnozować. Zmienne emocje i obniżone samopoczucie ciężarnej kobiety, wydają się czymś naturalnym zarówno w oczach przyszłej matki, jak i najbliższego otoczenia.
Niepokojącymi sygnałami rozwoju depresji mogą być:
- rozdrażnienie
- obniżenie nastroju
- problemy ze snem
- problemy z apetytem
- zaburzenia koncentracji
- obniżenie samooceny i spadek poczucia własnej wartości
- niechęć do podejmowania własnych decyzji
- apatia
- uczucie ciągłego zmęczenia
- izolowanie się
- zaniedbywanie własnego wyglądu oraz higieny osobistej
- brak radości
- myśli samobójcze oraz brak chęci do życia
Kobieta ciężarna może cierpieć z powodu częstych bóli głowy, co również zalicza się do objawów depresji. Wśród innych somatycznych objawów depresji pojawiającej się u kobiety ciężarnej znajdziemy bóle brzucha, kręgosłupa oraz piersi.
Jeśli ktoś z bliskich kobiety ciężarnej rozpozna utrzymujące się objawy depresji, koniecznie należy zgłosić taką kobietę do lekarza. Depresja jest bardzo poważną chorobą, która może prowadzić do śmierci w wyniku podjęcia próby samobójczej. Choroba zagraża zatem życiu matki oraz jej nienarodzonego dziecka. Nie należy oczekiwać od przyszłej matki, że sama powinna się zmierzyć ze swoimi problemami. Wystąpienie objawów depresji należy taktować bardzo poważnie, a nie jako fanaberie i wymysły ciężarnej. Najlepszą formą pomocy będzie zapewnienie ciężarnej pomocy psychologicznej.
Rozwój choroby
Jak już wcześniej wspomniano, depresja w ciąży pojawia się niezauważenie i niespodziewanie. Kobieta w ciąży cierpiąca z powodu depresji, często nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest chora i jej stan wymaga leczenia u specjalisty. Niestety takie bagatelizowanie problemu przez samą ciężarną oraz przez jej bliskich, przyczynia się jedynie do rozwoju choroby. Objawy depresji przez partnera i rodzinę uznawane są za fanaberie lub zachowanie związane z naturalną burzą hormonalną. W tej sytuacji kobieta nie może liczyć na właściwe wsparcie ze strony najbliższych. W międzyczasie objawy depresji mogą narastać. Przyszła matka nie cieszy się z dziecka, które nosi pod sercem. Traci zainteresowanie rzeczami, które do tej pory ją cieszyły, unika kontaktów z innymi i cierpi z powodu problemów ze snem. Na depresję w ciąży cierpi około 10% kobiet. Jest to coraz większy problem. Warto, aby partner i najbliższa rodzina ciężarnej była czujna i nie lekceważyła obaw i obniżenia nastroju przyszłej matki. Depresja w ciąży może mieć bowiem wpływ na nienarodzone jeszcze dziecko.
Depresja kobiety w ciąży – jaki ma wpływ na płód?
Śmiało można powiedzieć, że depresja ciężarnej kobiety ma duży wpływ na rozwijający się płód. Depresja może być przyczyną poronienia, przedwczesnego porodu lub problemów w rozwoju dziecka. Przeprowadzone badania udowadniają, że dzieci, których matka cierpiała na depresję w ciąży, o wiele wolniej rozwijają się psychoruchowo. Niestety to nie koniec problemów, jakie może nieść za sobą depresja w ciąży. Już po porodzie mogą pojawić się wyraźne problemy w relacji matki z dzieckiem. Udowodniono również zależność pomiędzy depresją w ciąży, a większą skłonnością do przejawiania w dorosłym życiu skłonności do zaburzeń depresyjnych, zaburzeń osobowości oraz różnego rodzaju problemów emocjonalnych. Depresja w ciąży wpływa na podniesienie hormonu stresu w krwi matki. Ma on bezpośredni i niestety szkodliwy wpływ na rozwój ośrodkowego układu nerwowego dziecka, a co za tym idzie na kształtowanie osobowości. Nieleczona depresja w ciąży może prowadzić do chętnego sięgania przez matkę po różnego rodzaju używki szkodliwe dla dziecka.
Czy depresję w ciąży można leczyć?
W momencie zaobserwowania niepokojących objawów, mogących świadczyć o rozwijającej się depresji, należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem specjalistą. Sposób leczenia depresji w ciąży będzie uwarunkowany od momentu jej wystąpienia oraz stopnia nasilenia. Leczenie tej przypadłości nie jest łatwym zadaniem w przypadku ciężarnej kobiety. Leki przeciwdepresyjne mogą przenikać do płodu i powodować wady rozwojowe. Lekarz prowadzący poznając stan pacjentki, będzie mógł podjąć decyzję o sposobie leczenia. Podjęcie decyzji o wprowadzeniu leków przeciwdepresyjnych następuje przede wszystkim w postaci ciężkiej depresji. Zazwyczaj leki przepisuje się kobietom, które miewają myśli samobójcze, lub w wyniku depresji chcą odebrać życie nienarodzonemu dziecku. Jeśli depresja w ciąży jest o umiarkowanym stopniu nasilenia, należy zapoznać się z innymi możliwościami jej leczenia.
Żaden lek przeciwdepresyjny nie jest bezpieczny dla rozwijającego się dziecka. Decydując się na leczenie depresji, należy o tym pamiętać. U niektórych dzieci, których matki zażywały leki przeciwdepresyjne w trakcie ciąży zaobserwowano pojawienie się zespołu odstawiennego zaraz po urodzeniu.
Pomoc psychologa
Skuteczną formą leczenia depresji w ciąży jest psychoterapia. Jest to również najbezpieczniejsza forma pomocy dla ciężarnej, która w żaden sposób nie szkodzi rozwojowi dziecka. W leczeniu depresji w ciąży poleca się terapią poznawczo-behawioralną. Podczas takiej psychoterapii pacjentka zwróci swoją uwagę na sposób, w jaki może rozwiązać swoje problemu. Psychoterapeuta udzieli również swojej pacjentce stosownego wsparcia. Leczenie depresji w ciąży w gabinecie psychoterapeutycznym opiera się również na psychoedukacji. Z tej formy pomocy powinna skorzystać również najbliższa rodzina kobiety. Dzięki pogłębieniu swojej wiedzy na temat choroby, rodzina i bliscy zrozumieją, z jakimi problemami boryka się ciężarna. Dzięki pomocy specjalisty, pacjentka poradzi sobie z problemem, jakim jest depresja w ciąży.
