Integracja sensoryczna jest coraz częściej poruszanym tematem. Czym jest nadwrażliwość sensoryczna? Jak można radzić sobie z wystąpieniem tego problemu? Zaburzenia sensoryczne dotyczą nieprawidłowości w odbieraniu bodźców takich, jak wzrok, węch, słuch, smak oraz dotyk. Nieprawidłowości w przebiegającym procesie sensorycznym mogą pojawić się u dzieci między 3 a 7 rokiem życia. W jaki sposób możemy dostrzec pojawienie się takich nieprawidłowości u dziecka? Czy istnieje sprawdzony sposób na wspomaganie prawidłowego rozwoju sensoryki?
Spis treści
Co to jest integracja sensoryczna?
Integracja sensoryczna to inaczej proces organizacji wrażeń zmysłowych, który rozpoczyna się już w życiu płodowym. Dzięki prawidłowemu procesowi integracji sensorycznej możemy właściwie reagować na odbierane przez nasze zmysły bodźce. Integracja sensoryczna obejmuje wzrok, węch, słuch, dotyk i smak. Niestety w niektórych przypadkach mogą pojawić się pewnego rodzaju zaburzenia. Co może przyczynić się do rozwoju takich nieprawidłowości?
Zaburzenia sensoryki mogą pojawić się na skutek uszkodzenia słuchu, rozwoju wady wzroku lub uszkodzenia narządów odbierających zmysły. Nieprawidłowości w sensoryce mogą znacznie obniżyć komfort życia dziecka i odbić się na jego dorosłym życiu. W jaki sposób rozpoznać zaburzenia integracji sensorycznej? Czy istnieje skuteczny sposób na leczenie zaburzeń integracji sensorycznej?
Zaburzenia integracji sensorycznej – objawy
Rodzice bardzo dokładnie obserwują swoje dziecko we wczesnych miesiącach i latach życia. Dzięki temu mogą zaobserwować pojawienie się pewnych nieprawidłowości. Poniżej przedstawimy objawy i zachowania dziecka, które mogą świadczyć o pojawieniu się zaburzeń integracji sensorycznej.
- pojawienie się trudności lub zupełny brak odruchów niemowlęcych
- nadmierne pobudzenie, nadruchliwość
- ospałość, ociężałość, mały poziom energii
- niewystarczający poziom napięcia mięśni skutkujący brakiem stabilności
- zaburzenia koordynacji wzrokowo ruchowej
- zaburzenia praksji
- szybkie opadanie z sił, niechęć do podejmowania aktywności fizycznej
- zaburzenia w działaniach mających związek z koordynacją wzroku i słuchu
- problemy w wykonywaniu czynności manualnych – podczas zabawy piłką, wycinanek, ubierania się
- nadwrażliwość sensoryczna lub brak wrażliwości na bodźce – silna reakcja lub jej brak na mocne światło, dotyk, dźwięki, zapachy. W takich sytuacjach dziecko może na przykład szukać bliskości, poprzez mocne przytulanie się lub unikać jej całkowicie. Podobnie może być w wypadku hałasów. W tym wypadku reakcją może być nawet silny płacz dziecka
- opóźnienie w rozwoju mowy
- pojawienie się trudności w czytaniu, pisaniu
- problemy w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami – agresja, wycofanie się
- chwiejność emocjonalna, zaniżenie samooceny i poczucia własnej wartości
- problemy z koncentracją, organizacją pracy własnej, liczeniem oraz z postrzeganiem i uwagą
- problemy z zachowaniem równowagi, częste potykanie się
Rodzice, którzy zaobserwują u swojego dziecka choćby kilka z opisanych wyżej objawów, świadczących o pojawieniu się zaburzeń sensorycznych, powinni zgłosić się do lekarza pediatry. Jeśli ten uzna za stosowne, skieruje rodziców do placówki psychologicznej.
Zaburzenia SI – diagnoza
Zaburzenia integracji sensorycznej diagnozuje psycholog. Zaburzenia sensoryczne test to narzędzie, które pozwala specjaliście postawić właściwą diagnozę. Jeśli w przypadku danego dziecka można zauważyć więcej niż jeden z wymienionych w poprzednim podtytule objawów, warto skonsultować się z terapeutą SI. Diagnozowanie zaburzeń integracji sensorycznej u dzieci do 3 roku życia opiera się przede wszystkim na obserwacji jego działań podczas wykonywania pewnych czynności. Jeśli dziecko ukończyło 4 lata, zostaną mu wykonane testy. Aby móc postawić diagnozę, specjalista musi spotkać się z dzieckiem minimum trzy razy.
Szybko rozpoczęta terapia SI da w stosunkowo krótkim czasie widoczne efekty. Terapeuta SI pomoże dziecku w osiągnięciu prawidłowej integracji sensorycznej, dzięki czemu uniknie wiele problemów w przedszkolu, szkole oraz relacjach z rówieśnikami. Maluch uniknie również problemów, jakie mogą pojawić się w przyszłości, a związanych ze skupieniem uwagi, nauką oraz koordynacją ruchów.
Leczenie zaburzeń integracji sensorycznej
Jak już pokrótce wspomniano, leczenie zaburzeń integracji sensorycznej, opiera się przede wszystkim na terapii SI. Jeśli rodzić zauważy u dziecka objawy mogące świadczyć o pojawieniu się zaburzeń sensorycznych, powinien być świadom tego, że problem nie zniknie samoistnie. Konieczne będzie skonsultowanie się ze specjalistą w tej dziedzinie. Terapia SI ma na celu poprawę wrażeń zmysłowych dzięki ćwiczeniom, zabawie oraz aktywności ruchowej, która pozwala na wyzwalanie reakcji sensorycznych. Terapeuta SI dysponuje wiedzą z zakresu behawioralnego oraz neurobiologii, a program terapii dopasowywany jest do indywidualnych potrzeb młodego pacjenta. Dzięki kontrolowanej stymulacji wrażeń sensorycznych, terapia pozwala na poprawę integracji sensorycznej, oraz wyrównanie deficytów. Regularne uczestniczenie w terapii SI pozwala na obniżenie a nawet całkowite uporanie się z problemem, jakim jest nadwrażliwość sensoryczna lub obniżona wrażliwość sensoryczna. Podczas zajęć z terapeutą SI obecni są rodzice dziecka, którzy obserwują, jak przebiega terapia. Dzięki uczestnictwu w terapii rodzice zdobywają wiedzę, na temat tego, w jaki sposób bawić się z dzieckiem w domu, tak by pociecha odniosła jeszcze więcej korzyści.
W gabinecie terapeuty SI znajdziemy szereg pomocy, które umożliwiają właściwe przeprowadzenie zajęć. Wśród nich możemy wymienić różnego rodzaju stelaże, huśtawki, trampoliny, hamak, sprzęt służący do stymulacji układu przedsionkowego praz proprioceptywnego. Dzięki takiej różnorodności, dziecko się nie nudzi i jest zaangażowane w wykonywanie ćwiczeń podczas każdego spotkania.
Zaburzenia sensoryki u dzieci – efekty leczenia
Na jakie efekty mogą nastawić się rodzice, którzy zdecydują się zapisać swoje dziecko na terapię SI? Efekty terapii będą widoczne w wielu obszarach. Terapia SI pozwala przede wszystkim na:
- usprawnienie koordynacji pracy zmysłów (wzrok, słuch, węch, smak, dotyk)
- poprawę motoryki oraz orientacji przestrzennej
- poprawi zdolność planowania ruchów
- podnosi poziom napięcia mięśniowego
- pomaga w walce z nadwrażliwością sensoryczną oraz z obniżoną wrażliwością sensoryczną
Terapia SI – dla kogo?
Terapia Integracji Sensorycznej może przynieść dobre efekty również u dzieci, które na skutek innych chorób lub dolegliwości mogą wykazywać objawy zaburzeń przetwarzania sensorycznego. Można w tym wypadku zwrócić uwagę na przypadłości takie, jak :
- autyzm
- ADHA
- problemy z uwagą i koncentracją
- problemy w koordynacji wzrokowo-ruchowej
- mózgowe porażenie dziecięce
- dyspraksja
- zespół Downa
- zauważalne trudności w nauce
